Στη σημερινή διαρκώς μεταβαλλόμενη αγορά των υψηλών ταχυτήτων, η συνεχής καινοτομία είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία οποιασδήποτε εταιρείας. Η κατάλληλη και στη σωστή στιγμή καινοτομία αυξάνει τα μερίδια αγοράς, ενισχύει την ανταγωνιστικότητα και μεγιστοποιεί τα κέρδη. Οι εταιρείες δεν μπορούν πια να βασίζονται σε στιγμές επιφοίτησης ή στον παράγοντα “Εύρηκα!”, αλλά αντιθέτως πρέπει να καθιερώσουν συγκεκριμένες και δομημένες διαδικασίες που θα ευνοούν και θα προάγουν την ανάπτυξη της καινοτομίας, με τους Οικονομικούς Διευθυντές να αποκτούν κρίσιμης σημασίας ρόλο σε αυτή την προσπάθεια.

Σε μία δημοσκόπηση που διεξήχθη με τη συμμετοχή 100 Οικονομικών Διευθυντών μεγάλων εταιρειών στο Deloitte CFO Vision Conference, το 87% επιβεβαίωσε ότι είτε τους έχει ζητηθεί από από τον CEO τους να διαδραματίσουν ένα σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της καινοτομίας στην εταιρεία τους, είτε ότι οι CEOs προσδοκούν από εκείνους να υποστηρίξουν και να επιτρέψουν την εκτέλεση των καινοτόμων αποφάσεων. Σε ότι αφορά την καινοτομία η ευκαιρία για τους CFOs δεν είναι να παίξουν το ρόλο του σκεπτικιστή αλλά να είναι η φωνή της λογικής ως ο θεματοφύλακας ενός επιχειρηματικού μοντέλου που βασίζεται στα δεδομένα.

Ο Οικονομικός Διευθυντής όχι μόνο μπορεί, αλλά οφείλει και να συμμετέχει στις ομάδες ανάπτυξης καινοτομίας και να είναι ο άνθρωπος που θα εγκρίνει τις καλύτερες ιδέες, Κι αυτό, καθώς εξαιτίας της φύσεως του ρόλου τους, της εκτενούς γνώσεως των επιμέρους τομέων της επιχείρησης, αλλά και του ρόλου τους και της εξειδίκευσής του είναι το στέλεχος που μπορεί να συσχετίσει την καινοτομία με κρίσιμα επιχειρηματικά ελατήρια. Την ίδια στιγμή οι CFOs είναι σε θέση και να αναγνωρίσει πώς κάποιες ιδέες που ξεφεύγουν από το core business μπορεί να αξίζουν τον κόπο να υλοποιηθούν.

Προώθηση της καινοτομίας και διασφάλιση της εταιρείας
Αν και δεν είναι πολύ πιθανό να είναι εκείνοι που θα αναφωνήσουν το “Εύρηκα”, οι Οικονομικοί Διευθυντές είναι εκείνοι που καλούνται να είναι που θα βγουν μπροστά και θα εισάγουν την πειθαρχία και την αναλυτική σκέψη στη διαδικασία της ανάπτυξης καινοτομίας.

Εκτός από τον καθορισμό των ορίων δαπανών και συγκεκριμένων χρονοδιαγραμμάτων, οι CFOs μπορούν να φέρουν περισσότερη διαφάνεια και σαφήνεια στον καθορισμό του τρόπου με τον οποίο οι νέες ιδέες μπορούν να παράξουν έσοδα. Την ίδια στιγμή, καθώς διαθέτουν μία ευρεία και ολοκληρωμένη αντίληψη της επιχείρησης, οι CFOs είναι επίσης οι πλέον κατάλληλοι για να διαχειριστούν το χαρτοφυλάκιο των προσπαθειών για ανάπτυξη καινοτομίας, και να διασφαλίσουν ότι αυτές οι προσπάθειες είναι ευθυγραμμισμένες με τις ικανότητες και τους στόχους της εταιρείας. Ανάλογα με το προφίλ κινδύνου αλλά και τις στρατηγικές επιδιώξεις της εταιρείας, ο Οικονομικός Διευθυντής καλείται επίσης να καταρτίσει τον προϋπολογισμό για την ανάπτυξη της καινοτομίας και να κατανείμει τους πόρους ανάμεσα στις διάφορες προσπάθειες και πρωτοβουλίες ανάλογα με την έκταση, τη σημασία και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα κάθε έργου.

Επιπροσθέτως, οι CFOs έχουν την κατάλληλη γνώση και ευελιξία να αναπροσαρμόζουν τη ροή, αλλά και το ύψος των κεφαλαίων με βάση τις ανάγκες, όπως αυτές προκύπτουν με την εξέλιξη του project. Μάλιστα, καθώς αναγνωρίζει τη σημασία της καινοτομίας για την μελλοντική μετεξέλιξη της επιχείρησης ή του οργανισμού, δύναται να ξεφεύγει από άκαμπτους προϋπολογισμούς και στενά πλαίσια. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη από την CFO Research σε συνεργασία με την εταιρεία Cherry Bekaert, και η οποία εξέτασε τις απόψεις των Οικονομικών Διευθυντών σχετικά με τη σημασία της καλλιέργειας της επιτυχημένης καινοτομίας, η πλειοψηφία των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι εμπλέκονται πάντα στη χρηματοδότηση και στη δέσμευση πόρων για την καινοτομία, καθώς και στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και τη μέτρηση της επιτυχίας των καινοτόμων έργων.

Παράλληλα, περισσότεροι από τους μισούς (53,5%) δήλωσαν ότι θα πρέπει να εμπλέκονται περισσότερο και στην αξιολόγηση και επιλογή των καινοτόμων έργων που θα πρέπει η εταιρεία να επιδιώξει την υλοποίησή τους. Φυσικά, ο Οικονομικός Διευθυντής είναι εκείνος που θα διασφαλίσει ότι υπάρχουν οι κατάλληλες δικλείδες ασφαλείας που θα προστατεύσουν το core business. Οι CFOs είναι εκείνοι που θα διασφαλίσουν ότι το ο «πυρήνας» της δραστηριοποίησης μιας επιχείρησης δεν θα “πληγωθεί” ανεπανόρθωτα καθώς οι ομάδες καινοτομίας θα αρχίσουν να δοκιμάζουν διαφορετικά επιχειρηματικά μοντέλα.

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη της PwC, τα στελέχη της οικονομικής διεύθυνσης θα πρέπει να παρακολουθούν στενά τους κινδύνους μεν, χωρίς ωστόσο να πνίγουν τις νέες ιδέες. Με δεδομένο ότι οι CFOs και τα στελέχη της οικονομικής διεύθυνσης έχουν περάσει τα τελευταία χρόνια μειώνοντας κόστη και διαχειριζόμενοι τις ταμειακές ροές, αυτή η ανάγκη εξισορρόπησης είναι μεν δύσκολη αλλά άκρως απαραίτητη. Βαραίνει τις πλάτες της οικονομικής διεύθυνσης να διασφαλίσει ότι η εταιρεία διαθέτει τις κατάλληλες γνώσεις και διαδικασίες ώστε να αποφασίζει πότε να επενδύσει και πού. Καθώς, όμως, οι CFOs έχουν πλήρη επίγνωση του «σκληρού» όσο και αδυσώπητου επιχειρημτικού πλαισίου στο οποίο και καλούνται να δραστηριοποιηθούν σήμερα οι εταιρείες, για αυτό και αντιλαμβάνονται την ολοένα και αυξανόμενη σημασία που λαμβάνει η ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών.


Ταλέντο: η πηγή της καινοτομίας
Υπάρχουν και άλλοι τρόποι με τους οποίους οι CFOs μπορούν να συμβάλλουν στην προώθηση της ανάπτυξης της καινοτομίας, συμπεριλαμβανομένης της απόκτησης νέων ικανοτήτων και δυνατοτήτων τόσο από τους ίδιους όσο και από την ομάδα τους, καθώς και της υποστήριξης μιας κουλτούρας καινοτομίας σε ολόκληρο τον οργανισμό, η οποία θα ενθαρρύνει τους εργαζόμενους να καινοτομούν. Για να είναι μία εταιρεία καινοτόμα, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να ενθαρρύνονται ώστε να εξερευνούν νέες ιδέες, να πειραματίζονται με αυτές και να εξετάζουν πόσο μπορούν να διαδοθούν μέσα στον οργανισμό. Επιπλέον, είναι κρίσιμης σημασίας η εταιρεία να ακολουθεί ένα μοντέλο διαχείρισης της απόδοσης, το οποίο να αναγνωρίζει το γεγονός ότι συχνά η καινοτομία απαιτεί την αποτυχία. Ιδανικά, ένα τέτοιο μοντέλο διαχείρισης της απόδοσης δεν προστατεύει απλώς τους εργαζόμενους που εμπλέκονται σε ένα καινοτόμο έργο από το να χρεωθούν την αποτυχία, αλλά μπορεί ακόμα και να επιβραβεύει, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, την αποτυχία – όπως για παράδειγμα όταν μία προσπάθεια που τελικά δεν απέδωσε, παρείχε όμως μία πολύτιμη διδακτική εμπειρία.

Μια από τις πλέον επιτυχημένες τακτικές που ακολουθείται και δη τελευταία από το top management εστιάζεται στην αναζήτηση και επίτευξη quick wins. Τέτοιες, που -μεταξύ άλλων- λειτουργούν ενισχυντικά στην ψυχολογία των εργαζομένων, ωθώντας τους για την θέσπιση και την επίτευξη ακόμη μεγαλύτερων στόχων και σκοπών. Με τον ίδιο τρόπο, ο CFO και το τμήμα του θα πρέπει να είναι εξίσου καινοτόμο με την υπόλοιπη εταιρεία – και εξίσου πρόθυμο ακόμα και να αποτύχει στην επιδίωξη για την καινοτομία. Από τη φύση της η καινοτομία σημαίνει ότι κάποια έργα θα επιτύχουν, ενώ κάποια άλλα θα αποτύχουν. Και αυτό γιατί δοκιμάζονται πράγματα που δεν έχουν ξαναγίνει στο παρελθόν.

Οι CFOs θα πρέπει να αναρωτηθούν κατά πόσο η εκάστοτε ευκαιρία επιτρέπει στο επιχειρείν να μπει σε μονοπάτια που μακροπρόθεσμα θα είναι θετικά για την εταιρεία, χωρίς όμως να εκθέτει την εταιρεία σε κίνδυνο. Ρεαλιστικά μιλώντας, ανεξάρτητα του πόσο ισχυρή είναι η διαδικασία αξιολόγησης και επιλογής, δεν πρόκειται να λειτουργήσουν τα πάντα. Κάποιες πρωτοβουλίες και εσωτερικές επενδύσεις δεν θα οδηγήσουν πουθενά. Και οι CFOs θα πρέπει να μάθουν να ζουν με αυτή την πιθανότητα. Αυτό φυσικά και δεν σημαίνει ότι θα αναλάβουν υπερβολικά ή αχρείαστα ρίσκα. Σημαίνει, όμως, ότι οι CFOs δεν πρέπει να είναι απρόθυμοι να αποτύχουν. Στο κυνήγι της καινοτομίας, το κλειδί είναι ένας καλός μέσος όρος και η όποια αποτυχία να συνειδητοποιείται νωρίς και να προσφέρει τα κατάλληλα διδάγματα.

Κοιτάζοντας στο μέλλον
Η υποστήριξη της καινοτομίας σημαίνει επίσης ότι σκεφτόμαστε στρατηγικά σήμερα για τις επιπτώσεις των νέων εξελίξεων, των νέων τεχνολογιών και των δυνητικών αλλαγών στα επιχειρηματικά μοντέλα, καθώς και για τους περιορισμούς και τις ευκαιρίες που μπορεί να δημιουργηθούν στο μέλλον. Σημαίνει επίσης ότι πρέπει να τίθενται ρεαλιστικά ερωτήματα σχετικά με το πώς η οικονομική διεύθυνση μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτές τις ευκαιρίες και τους περιορισμούς. Για παράδειγμα, πώς μπορεί μία τεχνολογία να αλλάξει οικονομικό μοντέλο ταλέντου και το πώς λειτουργεί η ομάδα της οικονομικής διεύθυνσης; Πώς θα είναι ο Οικονομικός Διευθυντής του μέλλοντος; Τι υπόβαθρο και ποιες ικανότητες θα απαιτούνται σε τρία χρόνια από σήμερα; Θα πρέπει να υπογραμμιστεί πως η καινοτομία, άλλωστε, βασίζεται πολύ στην ύπαρξη μίας κουλτούρας περιέργειας και πειραματισμού, σε συνδυασμό πάντα με το απαραίτητο ταλέντο και ικανότητες.