Ο κόσμος της ενέργειας όπως τον γνωρίζουμε αλλάζει και αλλάζει γρήγορα. Σύμφωνα με μια έκθεση του Electrical Research Institute προβλέπεται να υπάρξουν περισσότερες αλλαγές στα επόμενα 8 χρόνια από όσες έγιναν στα προηγούμενα 25, με μεγάλη συμβολή σε αυτό από την πλευρά της τεχνολογίας και της αξιοποίησης δεδομένων.

Αυτή η μετάβαση ξεκίνησε από τη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα και τις επιπτώσεις που αυτή έχει στην οικονομία, καθώς και από τις τεχνολογικές εξελίξεις συμπεριλαμβανομένων και των big data και των advanced analytics που πυροδότησαν την δημιουργία καινούργιων επιχειρηματικών μοντέλων.

Μια σταδιακή μείωση του διοξειδίου του άνθρακα στον χώρο της ενέργειας επετεύχθη με την αύξηση των πηγών ενέργειας που εκπέμπουν χαμηλά ποσά διοξειδίου του άνθρακα.

Αρχικά αυτό έγινε χάρη σε κίνητρα που δόθηκαν από τις κυβερνήσεις και στη συνέχεια μέσω της μείωσης του τεχνολογικού κόστους. Η μείωση αυτή του διοξειδίου του άνθρακα πραγματοποιήθηκε με το κλείσιμο κάποιων μεγάλων, υψηλών ρύπων κέντρων παραγωγής ενέργειας που ήταν συνδεμένα με το δίκτυο διανομής και με την αντικατάσταση τους με μικρότερης κλίμακας γεννήτριες βασισμένες σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Ένα τέτοιο παράδειγμα συναντάμε στην Αγγλία όπου η National Grid εγγυάται πως τα συστήματα θα διατηρηθούν σε ισορροπία (μέσα στο +/- 1% των 50Hz). Έχοντας πλέον πολύ μεγάλη εμπειρία στην πρόβλεψη της ζήτησης καθώς ιστορικά έχει αποδείξει πως μπορεί εύκολα να ταιριάξει αυτή την ζήτηση με τα μεγάλης κλίμακας ενεργειακά κέντρα που υπήρχαν. Σήμερα όμως η National Grid αντιμετωπίζει περισσότερες προκλήσεις στην κατανόηση του ποσού ενέργειας που θα είναι διαθέσιμο ανά πάσα στιγμή. Και αυτό γιατί η διαθεσιμότητα της ενέργειας εξαρτάται από την ένταση και διεύθυνση του ανέμου αλλά και την ηλιοφάνεια που υπάρχει στην κάθε τοποθεσία. Αρκετή από αυτή την ενέργεια μάλιστα βρίσκεται στα όρια του δικτύου όπου η National Grid δεν έχει πλήρη πρόσβαση. Για να καταφέρει να φέρει το σύστημα σε ισορροπία, η National Grid και άλλοι πάροχοι πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν πόρους διαμοιρασμένης ενέργειας για να προσφέρουν μια ευέλικτη λύση στο πρόβλημα όποτε αυτή χρειαστεί.

Στροφή προς τη διαμοιρασμένη ενέργεια
Τα DER είναι μικρότερες πηγές ενέργειας που μπορούν αθροιστικά να παρέχουν την απαιτούμενη ενέργεια για να καλυφθεί η συνήθης ζήτηση. Καθώς τα ηλεκτρικά συστήματα συνεχώς εξελίσσονται, το ποσοστό των DER, ως αποθηκευτικές και εξελιγμένες ανανεώσιμες τεχνολογίες, συνεχίζει να αυξάνεται. Επίσης οι εξελισσόμενες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνίας καθιστούν δυνατό το ξεκλείδωμα επιπλέον χωρητικοτήτων σε πηγές που πριν ήταν κρυμμένες ή παθητικές, όπως τα μικρής κλίμακας ορυκτά καύσιμα και η βιομάζα ή οι εγκαταστάσεις CHP.

Οι ευκαιρίες που έχουν τα DER για να παράγουν τεχνική και εμπορική αξία γίνονται όλο και πιο διαδεδομένες και συνεχώς πιο εκλεπτυσμένες. Η πολυπλοκότητα και η ευστροφία των δράσεων που πραγματοποιούν τα DER πλέον ξεπερνάει την απλή άθροιση, την κάλυψη της ζήτησης και την μείωση του φόρτου. Τα DER μπορούν να πραγματοποιήσουν πολλές λειτουργίες, βασικές για την αξιοπιστία του δικτύου. Για παράδειγμα πολλές επιχειρήσεις ασχολούνται με την διαχείριση και την τοποθέτηση των DER στην Βρετανία και διευθύνονται από την National Grid.

Η ταχύτητα, η ακρίβεια και η αξιοπιστία της ικανότητας ενός DER να ανταποκριθεί στις διακυμάνσεις της συχνότητα του δικτύου πλησιάζει αυτές των μεγάλης κλίμακας συμβατικών σταθμών παραγωγής ενέργειας. Επίσης πέρα από τις προαναφερθείσες υπηρεσίες στο κεντρικό σύστημα ενέργειας, τα DER μπορούν να προσφέρουν αξία στα μικρής ή μεσαίας τάσης δίκτυα διαμοιρασμού. Αυτή η αξία υλοποιείται με την αποφυγή ή αναβολή επενδύσεων σε καλώδια και μετασχηματιστές στις περιοχές όπου τα DER μπορούν να υποστηρίξουν το αυξανόμενο φορτίο.

Το 2015 η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε πως χρειάζονται έξοδα ύψους 34 δισεκατομμυρίων λιρών από το 2014 μέχρι το 2020 για να επιτευχθούν οι μελλοντικές αλλαγές στο σύστημα ηλεκτροδότησης. Αυτά τα έξοδα είναι για να αναβαθμιστεί η γηραιά αρχιτεκτονική και να επιτραπεί η ανταπόκριση της στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις ενέργειας. Προτεινόμενες αναβαθμίσεις περιλαμβάνουν: Παραγωγή ηλεκτρισμού με νέες, χαμηλής εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα, συνδέσεις σε νέες τοποθεσίες. Υποστήριξη της αύξησης της ευέλικτης παραγωγής για ισορροπία στο σύστημα. Μεγαλύτερη συνδεσιμότητα με άλλες χώρες και έξυπνους καταναλωτές με περισσότερο έλεγχο και έναν ενεργό ρόλο στην παραγωγή και αγορά ηλεκτρισμού. Προς το παρόν το ηλεκτρικό σύστημα έχει πολλά περιττά χαρακτηριστικά στην δομή του, που του επιτρέπουν μέγιστα και ελάχιστα, προστατεύοντας έτσι το σύστημα από διακοπές και υπερφορτώσεις. Μια πιο αποδοτική χρήση των τεχνολογιών που υπάρχουν θα μπορούσε να σημαίνει πως κάποια από τα επενδυτικά κόστη που προτείνονται από τις κυβερνήσεις θα μπορούσαν να μειωθούν ή και να αποφευχθούν.

Αντί να επεκτείνουμε το τοπικό δίκτυο και τη σχετική υποδομή για να επιτρέψουμε την αύξηση της ανανεώσιμης παραγωγής θα μπορούσαμε για παράδειγμα να χρησιμοποιήσουμε τα big data και τα advanced analytics μαζί με συνδεδεμένες διανεμημένες ενεργειακές πηγές για να ισορροπήσουμε το σύστημα τοπικά και για να αποζημιωθούμε για τα ενεργειακά σκαμπανεβάσματα των ανανεώσιμων πηγών. Η τεχνολογικές εξελίξεις δίνουν την δυνατότητα της ψηφιοποίησης του ηλεκτρικού συστήματος. Η χρήση των big data και των advanced analytics σημαίνει πως τα συστήματα γίνονται πιο διασυνδεδεμένα και οι χειριστές θα έχουν μια καλύτερη κατανόηση της προσφοράς και της ζήτησης σε πραγματικό χρόνο. Αυτή η βελτιωμένη κατανόηση θα παρουσιάσει ευκαιρίες για αύξηση της αποδοτικότητας και μείωση της ανάγκης επενδύσεων. Μικρότερες επενδύσεις στην υποδομή θα σημαίνει μικρότερο κόστος στην παροχή ενέργειας για όλους. Και αυτό θα αφαιρέσει βασικούς φραγμούς στην ανάπτυξη ανανεώσιμων γεννητριών στο ηλεκτρικό σύστημα. Δίνοντας τη δυνατότητα στους χειριστές των data centers να υποστηρίζουν το ενεργειακό τους δίκτυο με τα συστήματα UPS. Συγχρόνως η ομάδα της Eaton που είναι ειδικοί στην ενεργειακή διαχείριση, ξεκίνησαν το πρώτο τους πιλοτικό πρόγραμμα όπου προσφέρουν την υπηρεσία UPS-as-a-Reserve (UPSaaR). Μια πρωτοβουλία που επιτρέπει στους ιδιοκτήτες των data centers να συμμετέχουν στη ρύθμιση του ενεργειακού δικτύου και συγχρόνως να αμείβονται για τη συμμετοχή τους.

Η υπηρεσία συνδέει μπαταρίες UPS στο δίκτυο, ώστε η αποθηκευμένη ενέργεια να μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περιόδους χαμηλής παροχής και υψηλής ζήτησης, βοηθώντας στην αποφυγή διακοπών στο δίκτυο και μειώνοντας την ανάγκη για «Peaker plants» ενεργειακές εγκαταστάσεις που λειτουργούν για μερικές ώρες την ημέρα. Για το πιλοτικό πρόγραμμα ή Eaton έχει συνεργαστεί με το Σουηδικό εθνικό δίκτυο που χειρίζεται η Svenska kraftnät και η Fortum που ήδη τρέχει μια υπηρεσία «ψηφιακής μπαταρίας» που ονομάζεται Spring.

Παραγωγή εσόδων
Η υπηρεσία UPS-as-a-Reserve ανακοινώθηκε τον προηγούμενο χρόνο, προσφέροντας στους ιδιοκτήτες των data center μια ευκαιρία να κερδίσουν λεφτά από τα συστήματα UPS χωρίς να χρειαστεί να βάλουν σε κίνδυνο την τεχνική τους υποδομή. Η πρωτοβουλία αυτή επιτρέπει στους χειριστές των data centers να συμμετέχουν στην αγορά του FCR (Frequency Containment Recerve) βοηθώντας τους να αντισταθμίσουν τις επιπτώσεις των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που συχνά είναι ασυνεχείς στην παραγωγή ηλεκτρισμού. Για παράδειγμα τα ηλιακά πάνελ είναι ενεργά μόνο τη μέρα, ενώ η απόδοση των ανεμογεννητριών αυξομειώνεται ανάλογα με τη δύναμη του αέρα. Σύμφωνα με την Eaton, ένα data center μπορεί να υπολογίζει έσοδα ύψους των 50.000 ευρώ ανά MW ενέργειας που κατανέμεται στην στήριξη του δικτύου κάθε χρόνο. Το πιλοτικό πρόγραμμα της Eaton στηρίζεται από το Spring της Fortum, «Τη μεγαλύτερη ψηφιακή μπαταρία των Σκανδιναβικών χωρών» που ήδη βρίσκεται σε επαφή με προμηθευτές φυσικών μπαταριών από διάφορους οργανισμούς και πρόσφατα υπέγραψε με το data center της Ericsson στην Φιλανδία.

Ξεκινώντας από το πρώτο τρίμηνο του 2018 η Fortum θα χρησιμοποιήσει την Spring για να προσφέρει 0.1 MW της χωρητικότητας του UPS της στο αποθεματικό εκτάκτου ανάγκης της Svenska kraftnät. Το αποθεματικό θα ενεργοποιηθεί αυτόματα σε περίπτωση πτώσης στην συχνότητα του ηλεκτρικό δικτύου. «Η Svenska kraftnät έχει αναγνωρίσει τα οφέλη της λύσης UPS-as-a-Reserve της Eaton στην βοήθεια σταθεροποίησης του ενεργειακού δικτύου.» λέει ο Jussi Vihersalo, business development manager στην Eaton.

«Η Σουηδία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή στον τομέα των τεχνολογιών ανανεώσιμης ενέργειας και είμαστε πεπεισμένοι πως θα αποτελέσει ένα πρότυπο που άλλες χώρες και οργανισμοί θα προσπαθήσουν να ακολουθήσουν τους επόμενους μήνες. Από μια βιομηχανική οπτική, αυτά τα νέα είναι το επόμενο βήμα που επιτρέπει στους χειριστές των data centers σε όλη την περιοχή να προσφέρουν την χωρητικότητα τους πίσω στο δίκτυο» συμπληρώνει ο J. Vihersalo.

Οι τάσεις του 2018 για την ενεργειακή διαχείριση στις εμπορικές επιχειρήσεις
Ο κατασκευαστικός και ο βιομηχανικός τομέας ήταν παραδοσιακά ηγέτες των στρατηγικών ενεργειακής διαχείρισης. Για αυτούς τους κλάδους, η ενέργεια έχει άμεση επίπτωση στο κόστος της επιχείρησης. Συνεπώς η διοίκηση κατανοεί πως μια ισχυρή στρατηγική ενεργειακής διαχείρισης είναι το κλειδί για την γενική επιτυχία της επιχείρησης. Ανά διαστήματα έχουν προσφερθεί κίνητρα στους μεγάλους καταναλωτές ενέργειας για μείωση της ηλεκτρικής τους κατανάλωσης στις ώρες της μέγιστης ηλεκτρικής ζήτησης. Πλέον ακόμα και επιχειρήσεις με μικρότερες εγκαταστάσεις διαμοιρασμένες σε πολλές τοποθεσίες, επιλέγουν όλο και περισσότερο την βελτιστοποίηση της ενεργειακής τους χρήσης για να πραγματοποιήσουν τα οφέλη των τεχνολογιών ενεργειακής διαχείρισης. Καθώς φαίνεται το 2018 θα είναι η χρονιά όπου οι εμπορικές επιχειρήσεις θα εφαρμόσουν ενεργά σχέδια ενεργειακής διαχείρισης. Ας δούμε τους σημαντικότερους από τους λόγους που θα συμβεί αυτό.

Οι μη βιομηχανικοί χρήστες νιώθουν το βάρος των λογαριασμών ενέργειας
Σύμφωνα με το EPA, οι εμπορικές επιχειρήσεις αντιστοιχούν στο 35% της κατανάλωσης ηλεκτρισμού στις ΗΠΑ – 8% περισσότερο από ότι στην βιομηχανία και στον κατασκευαστικό κλάδο. Συγκρινόμενος με αυτούς τους βιομηχανικούς πελάτες, ο εμπορικός τομέας είναι πιο κατακερματισμένος και πιο δύσκολα προσβάσιμος για τους προμηθευτές. Οπότε τα έξυπνα προγράμματα ενεργειακής διαχείρισης συχνά επικεντρώνονται στους πιο χαμηλούς καρπούς του επιχειρηματικού δέντρου για αύξηση της παραγωγικότητας.

Αυτό όμως δεν σημαίνει πως οι εμπορικές εγκαταστάσεις δεν νιώθουν το βάρος των λογαριασμών ενέργειας. Στις μη βιομηχανικές επιχειρήσεις, η θέρμανση, ο εξαερισμός, ο κλιματισμός, ο φωτισμός και άλλες ενεργειοβόρες διαδικασίες δημιουργούν σημαντικά λειτουργικά έξοδα. Στα καταστήματα λιανικής πώλησης για παράδειγμα, υπολογίζεται πως μεταξύ του 4% και του 9% των συνολικών εξόδων είναι σχετικά με την ενέργεια, σύμφωνα με την McKinsey & Company. Επίσης τα εστιατόρια γρήγορου φαγητού, ακόμα και αν έχουν μικρότερους λογαριασμούς, μπορεί να χρησιμοποιούν μέχρι και 10 φορές περισσότερη ενέργεια ανά τετραγωνικό από άλλα εμπορικά κτίρια.

Με τις επιχειρήσεις να νιώθουν την ανάγκη και την αγορά να μην έχει αξιοποιηθεί ακόμα από τους κυρίαρχους παίκτες της ενεργειακής διαχείρισης, έχει έρθει η κατάλληλη στιγμή για άλλους παίκτες της αγοράς να προσφέρουν πρακτικές και συστήματα που θα μπορέσουν να ωφελήσουν τους πελάτες που δεν έχουν ακόμα καλυφθεί.

Η τεχνολογία γίνεται πιο προσιτή οικονομικά και πιο οικεία από ποτέ
Συσκευές όπως οι έξυπνοι θερμοστάτες και ο έλεγχος του φωτισμού μέσω Internet of things (IoT) που μέχρι τώρα αξιοποιούνταν κυρίως σε σπίτια, είναι πλέον εύκολο να τοποθετηθούν και σε επιχειρηματικές εγκαταστάσεις. Αυτές οι συσκευές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πραγματοποίηση σημαντικών αλλαγών στον κλιματισμό και τη χρήση φωτιστικών σε εστιατόρια, μαγαζιά λιανικού εμπορίου, μέχρι και σε τάξεις σχολείων.

Δεν χρειάζονται πλέον μακροσκελείς κύκλοι πωλήσεων καθώς όλο και περισσότεροι καταναλωτές καταλαβαίνουν και υιοθετούν τις έξυπνες τεχνολογίες στο σπίτι – οι επιχειρήσεις λοιπόν προσαρμόζονται καλύτερα στους τρόπους με τους οποίους τα ίδια εργαλεία μπορούν να ωφελήσουν τον εργασιακό χώρο. Αυτή η τεχνολογία είναι τώρα ευρέως διαθέσιμη σε προσιτή τιμή, γεγονός που την κάνει πιο εύκολα εφαρμόσιμη. Έχουν πλέον φύγει οι περίπλοκες, πολυήμερες εγκαταστάσεις από πολύπλοκες πλατφόρμες που χρειαζόταν χειρισμό από τρίτους. Στη θέση τους βρίσκονται βελτιωμένες καινοτομίες, αβλαβείς όσο ένας θερμοστάτης και απλές όσο η εφαρμογή ενός κινητού.

Μοντέλα πληρωμής της λογικής «η ενέργεια ως υπηρεσία» έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται σε αναβαθμίσεις ενεργειακής απόδοσης
Ολοένα και πιο καινοτόμα επιχειρηματικά μοντέλα της οπτικής «η ενέργεια ως υπηρεσία» εξασφαλίζουν προγράμματα και εξοπλισμό ενεργειακής διαχείρισης που είναι ακόμα πιο προσιτός οικονομικά για όλων των ειδών τις επιχειρήσεις. Η καινοτομία αυτή παρέχει την παραγωγή ενέργειας ή την εξοικονόμηση ως μια συνδρομητική «υπηρεσία» που μπορεί συχνά να πληρωθεί από τις μειώσεις στους λογαριασμούς ενέργειας. Αυτά τα μοντέλα χρησιμεύουν για την μείωση των αρχικών επενδύσεων και για να κάνουν την ενεργειακή απόδοση και τις αναβαθμίσεις στην διαχείριση τόσο εύκολες στην πληρωμή τους όσο ένας μηνιαίος λογαριασμός. Αυτό το μοντέλο βοηθάει στην υποστήριξη της ηλιακής βιομηχανίας. Οι τελικοί καταναλωτές ηλιακής ενέργειας πληρώνουν μόνο τον ηλεκτρισμό που παράγεται από τα ηλιακά πάνελ, αντί να αγοράσουν ακριβό ηλιακό εξοπλισμό και να περιμένουν την απόσβεση μετά από πολλά χρόνια. Το ίδιο είδος δημιουργικότητας στα μοντέλα πληρωμών θα συνεχίσει να μειώνει τα κόστη εισόδου στις βέλτιστες πρακτικές ενεργειακής διαχείρισης και θα τις κάνει προσιτές σε όλα τα είδη επιχειρήσεων.

Η βιωσιμότητα θεωρείται πλέον κομβική επιχειρηματική και κοινωνική αξία
Επιτέλους, οι επιχειρήσεις όλων τον μεγεθών παίρνουν την επιχειρηματική κοινωνική ευθύνη στα σοβαρά. Σύμφωνα με μια έρευνα της Nielsen του 2015, το 66% των καταναλωτών παγκοσμίως είναι πρόθυμοι να πληρώσουν περισσότερο για ένα προϊόν με εταιρική κοινωνική ευθύνη, με περισσότερο από το 50% επηρεασμένο από παράγοντες όπως η επιμονή της μάρκας στην περιβαλλοντική ευθύνη. Περισσότεροι από 9 στους 10 millennials λένε ότι θα προτιμούσαν μια μάρκα που σχετίζεται με ένα σκοπό. Μια πολύ σημαντική δήλωση από ένα κομμάτι της αγοράς που κατέχει πάνω από ένα 1 τρισεκατομμύριο δολάρια σε αγοραστική δύναμη στις ΗΠΑ.

Αυτό σημαίνει πως οι πρωτοβουλίες Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) είναι όλο και πιο σημαντικές σε μια προσοδοφόρα επιχειρηματική στρατηγική, και η ενεργειακή συνείδηση και η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα πρέπει να λαμβάνονται πλέον σημαντικά υπόψη. Παλαιότερα θεωρούταν απλώς ένα τρόπος μείωσης τους κόστους, αλλά η εξοικονόμηση ενέργειας είναι πλέον μια πολύ βασική επικοινωνιακή πολιτική. Η αυθεντικότητα με την οποία μάρκες δημιουργούν και εφαρμόζουν προγράμματα ΕΚΕ μπορεί να βοηθήσει πάρα πολύ ή και να κάνει μεγάλη ζημιά σε επιχειρήσεις όλων τον μεγεθών.