Ήταν στα τέλη της δεκαετίας του ’90, φοιτητής Πληροφορικής ακόμα, όταν το μάτι μου έπεσε σ’ ένα τεύχος του Wired με τίτλο «Ο άνθρωπος είναι το Μέλλον». «Ναι καλά», σκέφτηκα, «το μόνο που μετράει είναι η τεχνολογία και η σωστή εφαρμογή της». Περίπου 20 χρόνια αργότερα, ο 20χρονος εαυτός μου, θα ήθελε να ζητήσει απ’ όλους σας ταπεινά συγγνώμη.

Ήταν στα τέλη της δεκαετίας του ’90, φοιτητής Πληροφορικής ακόμα, όταν το μάτι μου έπεσε σ’ ένα τεύχος του Wired με τίτλο «Ο άνθρωπος είναι το Μέλλον». «Ναι καλά», σκέφτηκα, «το μόνο που μετράει είναι η τεχνολογία και η σωστή εφαρμογή της». Περίπου 20 χρόνια αργότερα, ο 20χρονος εαυτός μου, θα ήθελε να ζητήσει απ’ όλους σας ταπεινά συγγνώμη.

Όχι μόνο ο άνθρωπος είναι το Μέλλον, αλλά το Μέλλον δημιουργείται (και θα δημιουργείται) αποκλειστικά από ανθρώπους για ανθρώπους.

Στην κορυφή αυτής της δημιουργίας βρίσκονται οι προγραμματιστές. Άνθρωποι «ταγμένοι» να μετατρέπουν τις ανάγκες του φυσικού κόσμου στα ψηφιακά τους αντίστοιχα, να επινοούν νέα προϊόντα και υπηρεσίες, που ούτε θα μπορούσε να φανταστεί κανείς στο παρελθόν.

Και το ερώτημα είναι: Άραγε αυτοί οι άνθρωποι, που έχουν επωμιστεί να υλοποιήσουν το ψηφιακό όραμα της ανθρωπότητας, παίρνουν την προσοχή που τους αξίζει; Άραγε τους βοηθούν οι εταιρείες τους να βελτιώνονται, ώστε να μπορούν να ανταπεξέρχονται στις ψηφιακές μας προσδοκίες; Πολύ φοβάμαι ότι η απάντηση εδώ δεν είναι καθόλου ενθαρρυντική.

Σύμφωνα με το αποτέλεσμα έρευνας των Graziotin et al., είναι πολλά αυτά που μπορούν να γίνουν ώστε οι προγραμματιστές να παίρνουν την αναμενόμενη ευχαρίστηση ή πιο απλά να είναι ευτυχισμένοι με τη δουλειά τους. Οι, δε, τρεις κυριότερες πηγές δυστυχίας των προγραμματιστών είναι η πίεση χρόνου, η κακή ποιότητα κώδικα και οι πρακτικές προγραμματισμού. Λαμβάνοντας, επιπρόσθετα, υπόψη τα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποιήσαμε σε παγκόσμιο επίπεδο μαζί με την O’Reilly Media σχετικά με τις συνήθειες των προγραμματιστών όσον αφορά την ποιότητα του κώδικα, βγαίνουν τα εξής συμπεράσματα:

  • Περίπου το 75% των προγραμματιστών αναγνωρίζει ότι η ποιότητα του κώδικα είναι δική τους ευθύνη, ωστόσο μόνο ένα ελάχιστο ποσοστό είναι έτοιμο να λογοδοτήσει γι’ αυτήν
  • Οι εταιρείες συμβάλλουν στη δημιουργία κακής ποιότητας κώδικα: πρώτον, αδιαφορώντας για την ανάγκη ενίσχυσης των προγραμματιστών τους τόσο σε υλικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού και δεύτερον, παραβλέποντας την ανάγκη εφαρμογής μιας συνεπούς εμπειρικής μεθοδολογίας
  • Οι προγραμματιστές απλώς δεν γνωρίζουν τα διαθέσιμα εργαλεία ή δουλεύουν με ομάδες που δεν τα έχουν ξαναχρησιμοποιήσει. Έχουμε σοβαρούς λόγους να πιστεύουμε ότι γι’ αυτό ευθύνεται κυρίως η αδράνεια και η γραφειοκρατία που διέπει τους μεγάλους οργανισμούς

Συνδυάζοντας λοιπόν όλα τα παραπάνω, μπορούμε να πούμε ότι ευτυχισμένος προγραμματιστής είναι εκείνος που έχει ενδυναμωθεί από το περιβάλλον του. Είναι αυτός που στη δουλειά του μπορεί να προχωρά και να εξελίσσεται. Είναι αυτός που θα διασφαλίσει στην εταιρεία του την ομαλή λειτουργία της. Είναι εν τέλει αυτός στον οποίο η οργανισμός για τον οποίον δουλεύει θα επενδύσει χρόνο και χρήμα (π.χ. εκπαίδευση), για να του δώσει τη φιλοδοξία αλλά και την ικανότητα να δημιουργήσει έναν όσο το δυνατόν καλύτερο κώδικα.

Η έρευνά μας, που βασίστηκε τόσο σε ακαδημαϊκά όσο και σε επιχειρησιακά δεδομένα, και που ολοκληρώθηκε μετά από χρόνια παρατήρησης αυτών, κατέγραψε με ακρίβεια ότι μια ομάδα προγραμματιστών που ξέρουν να γράφουν υψηλής ποιότητας κώδικα, μπορεί να είναι 66% πιο παραγωγική είτε στην παράδοση καινούργιας λειτουργικότητας είτε στη διόρθωση σφαλμάτων.

Και πιθανότατα να μην είναι σύμπτωση το γεγονός ότι οι πελάτες μας που δεν δυσκολεύονται να «κρατήσουν» τους προγραμματιστές τους (και που ταυτόχρονα βρίσκονται αρκετά ψηλά στα ποσοστά ικανοποίησης των προγραμματιστών τους) είναι αυτοί που πραγματικά προσέχουν την ποιότητα του κώδικα και τις πρακτικές προγραμματισμού.

Έχουμε, όμως, φτάσει στο επιθυμητό σημείο; Υποστηρίζουμε πως όχι, αλλά τουλάχιστον κάποια πράγματα κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Αυτό που λέμε στη SIG είναι ότι «το Software είναι το DNA της σύγχρονης κοινωνίας». Καλό θα ήταν, λοιπόν, να δίνουμε προσοχή σ’ αυτούς που το φτιάχνουν.