H 2η οδηγία για τις υπηρεσίες πληρωμών (PSD2) είναι ο κανονισμός ορόσημο για τις πληρωμές της ΕΕ που εγκρίθηκε το 2016 και εφαρμόστηκε από τις 13 Ιανουαρίου 2018, με όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ να έχουν την υποχρέωση να την εντάξουν στην εθνική τους νομοθεσία.

Στον πυρήνα του το PSD2, απαιτεί από τις τράπεζες να παρέχουν σε εξουσιοδοτημένα εξωτερικές οντότητες ή τρίτα μέρη τη δυνατότητα να εκκινούν μεταφορές πιστώσεων – ή να προωθούν πληρωμές – όπως και να παρέχουν άμεσες υπηρεσίες απευθείας από τους λογαριασμούς των πελατών (εφόσον έχουν την συγκατάθεση τους εκ των προτέρων). Παράλληλα, και σύμφωνα με την εντολή του PSD2, η Ευρωπαϊκή Ένωση Τραπεζών (EBA) έθεσε σε κυκλοφορία ένα λεπτομερέστατο κείμενο εξειδικεύοντας σε δεύτερο επίπεδο το PSD2, γνωστό ως RTS (Κανονιστικά Τεχνικά Πρότυπα).

Το σημαντικό στο RTS είναι η σειρά νέων κανόνων για πρόσθετη ασφάλεια σε όλες τις απομακρυσμένες συναλλαγές πληρωμών άνω των 30 ευρώ – συμπεριλαμβανομένων τόσο των νέων πληρωμών τύπου push όσο και των υφιστάμενων πληρωμών με κάρτα. Ουσιαστικά για όλες τις συναλλαγές (εκτός από μερικές εξαιρούμενες), οι καταναλωτές καλούνται να ολοκληρώσουν την επαλήθευση δύο παραγόντων ή 2 Factor Authentication (2FA) με την τράπεζά τους, πριν να καταβληθεί μια πληρωμή.

Σημαντικές εξαιρέσεις περιλαμβάνουν τις συναλλαγές που χαρακτηρίζονται ως χαμηλού κινδύνου με βάση τη χρήση της ανάλυσης κινδύνου σε πραγματικό χρόνο. Εν τω μεταξύ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, η πρωτοβουλία Open Banking, που ξεκίνησε από το 2015, έχει ήδη εισέλθει στη 2η φάση, απαιτώντας από τις Τράπεζες να παρέχουν ανοικτά API’s τα οποία να επιτρέπουν την πρόσβαση σε δεδομένα λογαριασμού των πελατών και να υποστηρίζουν όλες τις απαιτούμενες λειτουργίες push payments από τις αρχές του 2019.

Push payments
Τι σημαίνει στην πραγματικότητα η εισαγωγή των πληρωμών με ώθηση; Από την άποψη του καταναλωτή, εκτός από τα ισχυρότερα μέτρα ασφάλειας, η συνολική εμπειρία πληρωμής δεν αλλάζει απαραιτήτως. Αν ένας καταναλωτής χρησιμοποιεί μια κάρτα με σκοπό να πραγματοποιήσει μια πληρωμή ή δίνει έγκριση σε έναν έμπορο να εκκινήσει ένα push payment, αυτό που τελικά διαπιστώνει ο καταναλωτής είναι απλώς η χρέωση του τραπεζικού λογαριασμού του. Ο τρόπος με τον οποίο αυτό πραγματοποιείται δεν αποτελεί θέμα για τον καταναλωτή και η ζωή συνεχίζεται χωρίς κάποια  δραματική αλλαγή.

Ωστόσο, κάτω από την επιφάνεια μιας πληρωμής όπως παραπάνω, η μετάβαση είναι θεμελιώδους σημασίας για μια σειρά από σημαντικούς λόγους. Οι πληρωμές αυτές δεν υποβάλλονται σε επεξεργασία από τις υποδομές των ΙΤ συστημάτων, όπως συνήθως συμβαίνει. Αντίθετα τα push payments προκαλούν την απευθείας μεταφορά κεφαλαίων από τραπεζικό λογαριασμό σε τραπεζικό λογαριασμό, χωρίς μήνυμα εξουσιοδότησης ούτε κύκλωμα διακανονισμού. Η πληρωμή είναι άμεση και περισσότερο ή λιγότερο αμετάκλητη. Ως εκ τούτου, τα push payments συνεπάγονται χαμηλότερο κόστος και σε πρακτικό επίπεδο είναι ένας πολύ πιο αποτελεσματικός τρόπος πληρωμής.

Από την πλευρά των εμπόρων, τα push payments προσφέρουν σημαντικά οφέλη, με κρισιμότερο το πολύ χαμηλό κόστος αποδοχής πληρωμών, καθώς και άλλες εξοικονομήσεις κόστους λόγω μειωμένου κόστους συμμόρφωσης με το PCI. Συνεπώς, υπάρχει ένα σημαντικό κίνητρο για τους εμπόρους να στηρίξουν τα push payments και να ενθαρρύνουν τους καταναλωτές να τα χρησιμοποιούν. Οι έμποροι μπορούν στη συνέχεια να αποφασίσουν εάν και πώς θα αξιοποιήσουν την εξοικονόμηση κόστους. Προφανείς άμεσες επιλογές των εμπόρων περιλαμβάνουν εκπτώσεις ή παροχή κινήτρων πιστότητας (loyalty) για τον καταναλωτή.

Ωστόσο, για να γίνουν πλήρως εφικτά τα push payments απαιτείται να λειτουργεί ένα διαθέσιμο σύστημα πληρωμών σε πραγματικό χρόνο (real time) ή άμεσης πληρωμής (immediate payment). Ο γενικός ορισμός των συστημάτων άμεσης πληρωμής είναι η διαθεσιμότητα τους 24/7/365 και έχουν ως αποτέλεσμα την άμεση ή σχεδόν άμεση διατραπεζική εκκαθάριση μιας συναλλαγής και την πίστωση λογαριασμού δικαιούχου με επιβεβαίωση στον πληρωτή (μέσα σε δευτερόλεπτα από την έναρξη της πληρωμής). Συνοψίζοντας, θα λέγαμε ότι το PSD2 και οι άλλες πρωτοβουλίες χρειάζεται να εξεταστούν στο πλαίσιο ενός ευρύτερου μετασχηματισμού των πληρωμών, στόχος του οποίου είναι να τις κάνει όσο γίνεται περισσότερο αποδοτικές μέσα στην επόμενη δεκαετία.

To κρίσιμο όφελος
Έχει ήδη ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση για την εξάπλωση των push payments χωρίς να επηρεάζει τη συμπεριφορά των καταναλωτών οι οποίοι δεν βλέπουν καμία διαφορά στις συναλλαγές τους. Εντούτοις, πολλά λαμβάνουν χώρα σε τεχνικό και επιχειρηματικό επίπεδο. Τα push payments μειώνουν το κόστος των συναλλαγών, ενώ οι fintech αναπτύσσουν και βγάζουν στην αγορά καινοτόμες νέες υπηρεσίες οι οποίες δημιουργούν πραγματικά οφέλη. Όλοι οι ενδιαφερόμενοι (έμποροι και καταναλωτές) πρέπει να λάβουν υπόψη τους και να δουν με ποιον τρόπο μπορούν να επωφεληθούν από την υιοθέτηση των push payments.

Στο συνέδριο Payments360, που διοργανώνει η BOUSSIAS στις 10 Ιουλίου 2018 στο Divani Caravel Hotel, ο Martin Koderisch θα χαρτογραφήσει το παρόν και το μέλλον των πληρωμών εστιάζοντας στα push payments, σε μία ομιλία που αναμένεται να απαντήσει σε πολλές ερωτήσεις για τις σύγχρονες τάσεις στο χώρο των πληρωμών.