Ο Tom Raftery είναι ένας μελλοντολόγος που φέρνει τους ‘ήχους του μέλλοντος’. Ενθουσίασε στο πρόσφατο συνέδριο της SAP γιατί μίλησε σε απλή γλώσσα για το άμεσο μέλλον. Eίχαμε την χαρά να συνομιλήσουμε με τον ‘ιρλανδό μελλοντολόγο’ για το Internet of Things (IoT), τις εφαρμογές του στην καθημερινή ζωή και στην επιχειρηματικότητα , για τον Stephen Hawking , τον Aldus Huxley και την Ελλάδα της τεχνολογίας.

    NW: Τι μπορούμε τελικά να περιμένουμε από το IoT; Πότε θεωρούμε ότι ξεκίνησε η επιρροή του στον κόσμο της τεχνολογίας;

Tom Raftery: Το IoT είναι η τεχνολογική εφαρμογή του Internet με την οποία μπορούν να συνδεθούν και να λειτουργήσουν μεταξύ τους διάφορες μηχανές. Το Internet of Things αποτελεί το δίκτυο επικοινωνίας πληθώρας συσκευών, οικιακών συσκευών, αυτοκινήτων καθώς και κάθε αντικειμένου που ενσωματώνει ηλεκτρονικά μέσα, λογισμικό, αισθητήρες και συνδεσιμότητα σε δίκτυο ώστε να επιτρέπεται η σύνδεση και η ανταλλαγή δεδομένων. Απλούστερα, η φιλοσοφία του IoT είναι η σύνδεση όλων των ηλεκτρονικών συσκευών μεταξύ τους (τοπικό δίκτυο) ή με δυνατότητα σύνδεσης στο διαδίκτυο (παγκόσμιο ιστό).

Γνωρίζουμε ότι το IoT έχει σχεδιαστεί αρκετά παλαιότερα και μάλιστα είχε την ονομασία «μηχανή προς μηχανή»(machine to machine). Το IoT έχει ως στόχο αφ’ ενός να ενοποιήσει τις λειτουργίες ανάμεσα σε διάφορα μηχανήματα και αφ’ ετέρου να μειώσει σημαντικά το κόστος της συνδεσιμότητας (connectivity). Πολλές εφαρμογές που βρίσκουμε σήμερα στην καθημερινότητά μας οφείλονται στο IoT. Πλέον μιλάμε για 4G και πάμε σε 5G. Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε όλοι είναι ότι τα διάφορα «smart» αντικείμενα πλέον είναι εύκολα στην χρήση τους και φθηνά. Επίσης το IoT μας δίνει την ευκαιρία να αναλύσουμε τα δεδομένα με στόχο να βελτιώσουμε τις συνθήκες. Εκτιμώ ότι θα υπάρχει μεγάλη εξέλιξη και βελτίωση τα επόμενα 5-10 χρόνια.

Η έννοια «Things» δεν είναι αυστηρά συνδεδεμένη με ορισμένα προϊόντα. Αναφέρεται σε μία ευρεία ποικιλία συσκευών, εντελώς διαφορετικών μεταξύ τους, όπως για παράδειγμα αυτοκίνητα με ενσωματωμένους αισθητήρες, κάμερες, κλιματιστικά, φώτα, συστήματα ασφαλείας, smartwatches ακόμα και οχήματα των οποίων οι περίπλοκοι αισθητήρες εντοπίζουν αντικείμενα στην πορεία τους.

Είναι μερικά από τα πολλά προϊόντα τεχνολογίας με βασικό χαρακτηριστικό τη σύνδεση μεταξύ τους και με απώτερο σκοπό την δυνατότητα του χρήστη να τα ελέγχει από έναν υπολογιστή ή κινητό.

    Ποιες μπορεί να είναι οι μελλοντικές εφαρμογές στην καθημερινή ζωή;

Οι εφαρμογές μπορεί να είναι παντού. Από την τηλεόραση, το αυτοκίνητο, την ηλεκτρική ενέργεια, τις μεταφορές. Για παράδειγμα, έχω ένα αυτοκίνητο 10 ετών, του οποίου η αξία πλέον είναι ελάχιστη. Με δεδομένες τις εξελίξεις του IoT, δεν γνωρίζω εάν θα χρειαστεί να αγοράσω νέο αυτοκίνητο και εάν αγοράσω θα φροντίσω να ενσωματώνει την τεχνολογία της ηλεκτροκίνησης και της αυτονομίας. Εκτιμώ ότι από το 2023 και μετά τα περισσότερα αυτοκίνητα θα έχουν περάσει στην ηλεκτροκίνηση και θα είναι ιδιαίτερα φθηνά. Με το IoT θα μπορούν να συνδεθούν μεταξύ τους όλα τα μέσα συγκοινωνιών. Άλλες σημαντικές εφαρμογές θα υπάρχουν σε θέματα ιατρικής και υγείας. Ήδη υπάρχουν smart watches που συνδέονται με cardioband αισθητήρες (και είναι εγκεκριμένα από την αμερικανική επιτροπή FDA), τα οποία όχι μόνο μπορούν να δίνουν ανά πάσα στιγμή τους καρδιακούς σφυγμούς αλλά και να προειδοποιούν αυτόν που τα φοράει ότι κάτι δεν πάει καλά με την καρδιά του και να μπορεί να στείλει μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα τις ενδείξεις τους στον καρδιολόγο του για άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος. Δηλαδή θα είναι σαν να έχει δίπλα του τον καρδιολόγο και να προλάβει κάποιο καρδιακό επεισόδιο.

    Πώς μπορεί να επηρεάσει το IoT τις επιχειρηματικές εξελίξεις και δραστηριότητες;

Η επίδραση θα είναι τεράστια! Ήδη, για παράδειγμα, η Philips Lighting χρησιμοποιεί την τεχνολογία για τον φωτισμό του Los Angeles. Ο δήμος έχει αναθέσει στην εταιρεία την διαχείριση και την σωστή κατανομή του φωτισμού της πόλης, κάτι που μεταξύ των άλλων επιφέρει μεγάλη οικονομία στο συνολικό κόστος του έργου. Το μοντέλο αυτό θα το αξιοποιήσουν και άλλες πόλεις.

    Ποιο θα είναι το κόστος για την εφαρμογή του από τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις;

Aυτό θα εξαρτηθεί από τον κλάδο και την ένταση τεχνολογίας που έχει. Ένας από τους κλάδους που θα επωφεληθούν από την τεχνολογία του IoT θα είναι οι μεταφορές για παράδειγμα. Γενικά, το IoT κάνει τα πράγματα ιδιαίτερα φθηνά και πιο αποτελεσματικά για τις μικρές επιχειρήσεις. Στις επιχειρήσεις δεν χρειάζεται να επενδυθούν περισσότερα κεφάλαια. Για παράδειγμα, για αεροσυμπιεστές (compressors) το κόστος για αέρα/κυβικό μέτρο, κατεβαίνει ιδιαίτερα χαμηλά. Οι μικρές επιχειρήσεις θα μπορούν μέσω του IoT να διαμορφώνουν αυτές το κόστος λειτουργίας τους ανάλογα με τις ανάγκες τους και τις παραγωγικές τους δομές. Το γεγονός ότι το IoT μπορεί να χρησιμοποιήσει πολλούς αισθητήρες βοηθά τις μικρές βιομηχανικές μονάδες να διαμορφώνουν ανά πάσα στιγμή την παραγωγική τους δραστηριότητα με το ελάχιστο δυνατό κόστος. Οι επιπτώσεις στην επιχειρηματικότητα θα είναι πολλαπλές και θα εξαρτηθούν από την επίδραση που έχει η τεχνολογία σε κάθε κλάδο χωριστά. Θα πρέπει να αναφέρουμε την μεγάλη ανάπτυξη της ψηφιοποίησης (digitalization) για πάρα πολλούς κλάδους που θα επιφέρει μείωση κόστους και καλύτερη απόδοση. Η ψηφιοποίηση θα αλλάξει τα μεγέθη στη βιομηχανία. Πλέον θα δοθεί έμφαση και στην ατομικότητα (individuality) των προϊόντων μέσα από την τεχνολογία. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το εργοστάσιο της Harley Davidson , στο οποίο μέσα σε 6 ώρες μπορεί να ολοκληρωθεί μία κατά παραγγελία μοτοσυκλέτα (customized bike).

    Υπάρχει βέβαια και ο ανθρώπινος και κοινωνικός παράγοντας. Πολλοί φοβούνται έξαρση της ανεργίας από την συνεχή και ακραία τεχνολογική προσέγγιση.

Υπάρχει ο φόβος αλλά είναι αδικαιολόγητος. Συχνά χρησιμοποιώ ένα παράδειγμα με την είσοδο των μηχανών ραψίματος το 1750 στην Αγγλία. Στην αρχή , οι εργαζόμενοι είχαν πάθει πανικό και προσπαθούσαν να τις σπάσουν προκειμένου να μην χάσουν τις δουλειές τους. Όμως δεν κατάφεραν να μειώσουν την τεχνολογία και μέχρι το 1790 υπήρχαν περίπου 300 χιλ. μηχανές σε όλη την Αγγλία με τις οποίες έφτιαχναν φθηνά ρούχα, έχοντας οικονομίες κλίμακας, αύξησαν τα δίκτυα διανομής τους και φυσικά αυξήθηκε θεαματικά η απασχόληση. Το ίδιο συνέβη ιστορικά και με το αυτοκίνητο. Η τεχνολογία οδηγεί σε μεγάλες αλλαγές οι οποίες σταδιακά φέρνουν διαφορετικές δουλειές, νέες μορφές εκπαίδευσης και επανένταξης στα επαγγέλματα. Δείτε τι γίνεται σήμερα με το Internet και την πληροφορική. Πόσες δουλειές έχουν δημιουργηθεί και τι γίνεται με την εκπαίδευση.

    Θα θέλαμε να σταθούμε στους κινδύνους της νέας τεχνολογίας όπως αυτοί φάνηκαν σε δύο πρόσφατες εξελίξεις. Η πρώτη ήταν το ατύχημα της Tesla, το οποίο δείχνει ότι τα αυτόνομα αυτοκίνητα κρύβουν και αυτά απροσδιόριστους νέους κινδύνους και το δεύτερο είναι η περίπτωση του Facebook. Τι έχετε να μας πείτε για ανάλογες περιπτώσεις;

Είμαι αισιόδοξος για το μέλλον. Δείτε τις θετικές προοπτικές που υπάρχουν και πιστέψτε ότι μπορούμε να τις επιτύχουμε. Βεβαίως υπάρχουν και αρνητικές περιπτώσεις όπως το ατύχημα με το αυτόνομο αυτοκίνητο της Tesla, αλλά σκεφτείτε ότι την ίδια στιγμή υπάρχουν άλλα 10.000 αυτόνομα αυτοκίνητα παγκοσμίως που δεν προκάλεσαν ατύχημα. Κάθε αυτοκίνητο Tesla παρακολουθείται τεχνικά και καταγράφονται όλα τα δεδομένα για κάθε μίλι που οδηγείται. Μ’ αυτόν τον τρόπο μπορούμε να πούμε ότι κάθε αυτόνομο αυτοκίνητο είναι 40% ασφαλέστερο από αυτό που οδηγείται. Υπάρχει μία πλατφόρμα δεδομένων μέσα από την οποία η Tesla ελέγχει τις αντιδράσεις των αυτόνομων αυτοκινήτων και τα προβλήματα διορθώνονται ταχύτατα. Άρα είναι και ασφαλέστερα. Επίσης θα πρέπει να επισημάνουμε τις επιπτώσεις στην ασφαλιστική αγορά. Με τα αυτόνομα αυτοκίνητα οι ασφαλιστικές αντιμετωπίζουν νέες προκλήσεις που θα τις δούμε άμεσα.

    Τι μπορούμε να περιμένουμε σε 10 χρόνια από σήμερα;

Θα έχουμε τρομερές εξελίξεις μετά από 10 χρόνια. Εκτιμώ ότι οι μεγαλύτερες εξελίξεις θα είναι στους τομείς της Ενέργειας και των Μεταφορών. Στον κλάδο υγείας , θα υπάρξει αύξηση του προσδόκιμου ζωής εξαιτίας της τεχνολογίας στην ιατρική και δεν θα αργήσει να δημιουργηθεί ο πρώτος άνθρωπος που θα ζήσει 200 χρόνια. Θα υπάρξουν θεαματικές εφαρμογές στην πληροφορική και θα μπορούν να μεταφερθούν δεδομένα στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Σκεφτείτε τα «έξυπνα γυαλιά» (smart glasses) τα οποία θα μεταφέρουν τα δεδομένα ανά πάσα στιγμή στον εγκέφαλο του ανθρώπου. Έτσι για παράδειγμα θα μπορεί κάποιος με άμεσες εντολές να κατευθυνθεί με ασφάλεια εκεί που θέλει ή να γνωρίζει κάθε κτήριο που υπάρχει στη πορεία του βαδίζοντας σε έναν δρόμο. Ο Stephen Hawking πιστεύω ότι θα λάτρευε αυτές τις εξελίξεις και θα τις αξιοποιούσε στο έπακρο.

    Πριν από τον Stephen Hawking υπήρχε και ο Aldus Huxley με τον “θαυμαστό καινούργιο κόσμο” του.

Ναι είναι αλήθεια αυτό, αν και πιστεύω ότι ο Huxley ήταν περισσότερο ουτοπιστής παρά μελλοντολόγος . Θα αργήσουμε να φτάσουμε σ’ αυτά τα επίπεδα που περιέγραφε πριν από 100 περίπου χρόνια στο βιβλίο του.

    Μέσα σ’ αυτήν την κοσμογονία που δημιουργεί το IoT, που βρίσκεται η Ελλάδα;

Δεν μπορώ να σας πω που βρίσκεται η Ελλάδα στον παγκόσμιο χάρτη της τεχνολογίας. Όμως το γεγονός ότι πέρασε τα τελευταία χρόνια δύσκολες καταστάσεις στην οικονομία της και προχώρησε σε μεταρρυθμίσεις, μπορεί να εξελιχθεί σε ευκαιρία. Το γεγονός ότι δημιουργούνται πολλά start ups που δεν είναι συνδεδεμένα με την παλαιά οικονομία δείχνει ότι υπάρχουν θετικές εξελίξεις. Η Ελλάδα έχει μία μεγάλη ευκαιρία σε ότι αφορά τις νέες τεχνολογίες μετά την έξοδό της από την κρίση.