Η ζυγαριά ιδρυτών - ιδρυτριών start-ups επιχειρήσεων, σχεδόν ακουμπά στο πάτωμα από την πλευρά των πρώτων. Πού οφείλεται αυτό το φαινόμενο;

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν σε έρευνα της ΕΕ, στο σύνολο των ευρωπαϊκών start-ups, οι γυναίκες ιδρυτές είναι μόλις το 17%. Η ανισορροπία ξεκινά αρκετά νωρίς και για την ακρίβεια στην επιλογή των ακαδημαϊκών σπουδών. Η έρευνα “Woman in the digital age” της ΕΕ, αποκαλύπτει ότι το 57% των απόφοιτων της ΕΕ είναι γυναίκες, αλλά μόλις το 24,9% αυτών έχουν επιλέξει σπουδές σχετικά με τον τομέα ICT και τελικά μόλις το 13% αυτών βρίσκουν εργασία στον τομέα του ICT.

Θεωρητικά, ο ιδρυτής μια start-up δεν είναι απαραίτητο να εμπλακεί άμεσα με ζητήματα τεχνολογίας, καθώς υπάρχει η δυνατότητα καταμερισμού έργων ανάλογα με τις δεξιότητες, ωστόσο, είναι χρήσιμο να έχει μια γνώση θεμάτων τεχνολογίας, ειδικά αν η start-up δεν χρησιμοποιεί την τεχνολογία ως εργαλείο, αλλά είναι το προϊόν ή η υπηρεσία της.

Το δείγμα γραφής των γυναικών στον τομέα της νεοφυούς επιχειρηματικότητας δημιουργεί θετική διάθεση για ενέργειες που θα αυξήσουν τη συμμετοχή τους. Πάλι σύμφωνα με την έρευνα της EE, στοιχεία από το 2015, δείχνουν ότι οι start-ups που ιδρύονται από γυναίκες, επιτυγχάνουν 63% καλύτερα αποτελέσματα. Ίσως μια αιτία για αυτό είναι ο περιορισμένος αριθμός προσπαθειών, αλλά και η ανησυχία ότι η αποτυχία θα τύχει εντονότερης επίκρισης, οπότε οι γυναίκες κάνουν πιο προσεκτικά βήματα.

Ωστόσο, η εικόνα αυτή δεν έχει αξιολογηθεί μάλλον επαρκώς από τους χρηματοδότες, οι οποίοι το 2016, επένδυσαν μόλις το 4,9% των κεφαλαίων σε εταιρείες που είχαν γυναίκες ιδρυτές. Το γεγονός ότι και τα επενδυτικά σχήματα είναι συνήθως ανδροκρατούμενα, έπαιξε σίγουρα καταλυτικό ρόλο.

Οι προσπάθειες για να επέλθει ισορροπία έχουν ενταθεί
Αφορμή για αυτό το άρθρο ήταν η πρόταση του European Institute of Innovation and Technology (EIT), για μια συζήτηση με τον Martin Kern, ο οποίος από τη θέση του Director, μεταξύ άλλων ενορχηστρώνει την προώθηση της γυναικείας νεοφυούς επιχειρηματικότητας, αξιοποιώντας τους πόρους του μεγαλύτερου ευρωπαϊκού οργανισμού που προωθεί την καινοτομία.

«Όλες οι ενέργειες ξεκινούν από τη βασική σκέψη ότι οι γυναίκες είναι ένας πόρος καινοτομίας που δεν έχει αξιοποιηθεί επαρκώς στην επιχειρηματικότητα». Έτσι ξεκίνησε η συζήτηση μας με τον Martin Kern, ο οποίος στη συνέχεια μας μίλησε πιο αναλυτικά για τις δράσεις που κάνει το ΕΙΤ, ώστε να αλλάξει αυτή η κατάσταση.

Στόχος του EIT είναι να διαχειριστεί το πρόβλημα στη ρίζα του, οπότε στο πρόγραμμα του υπάρχουν δράσεις επιμόρφωσης που ξεκινούν από ηλικίες 12 έως 18 ετών, στις οποίες έχουν ήδη συμμετάσχει περισσότερες από 1.500 νέες γυναίκες. Επιπλέον, το ΕΙΤ στο πλαίσιο της ετήσιας βράβευσης των ευρωπαϊκών start-ups, θέσπισε από την περασμένη χρονιά το ‘EIT Woman Award’, στο οποίο διακρίθηκε η Sara Guimarães Gonçalves, της οποίας η εταιρεία Trigger Systems, εστιάζει στην ελάττωση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης που προκαλεί ο αγροτικός τομέας.

Τέλος, στο Governing Board members του EIT, τα 8 στα 12 μέλη είναι γυναίκες και επιπλέον στο σύνολο των αξιολογητών του οργανισμού το 55% είναι γυναίκες, ενώ το 2013 το ποσοστό ήταν μόλις 11%. Από εκεί και πέρα, η περιπλοκότητα που δημιουργείται από πολλούς παράγοντες κάνει τις αλλαγές πιο δύσκολες. Για παράδειγμα, η ΕΕ δεν μπορεί να απαιτήσει από τους χρηματοδότες να δείχνουν εύνοια στις γυναίκες, γιατί κάτι τέτοιο θα μπορούσε να διαταράξει την ισορροπία της ελεύθερης αγοράς.

Αυτό όμως που μπορεί να γίνει, σύμφωνα με τον Martin Kern, είναι να εντατικοποιηθούν οι δράσεις που θα δημιουργήσουν και θα φέρουν στο φως περισσότερες επιχειρήσεις με γυναίκες ιδρυτές. Στατιστικά, αν αυξηθεί το ποσοστό στο μείγμα, θα καταμεριστεί ανάλογα και η χρηματοδότηση. «Το γεγονός ότι η έρευνα της ΕΕ δείχνει τις επιχειρήσεις με γυναίκες ιδρυτές να έχουν σε μεγαλύτερο ποσοστό καλύτερα αποτελέσματα, είναι ένα επιπλέον ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτήν τη φάση», λέει ο Martin Kern. Παράλληλα, η αλλαγή θα έρθει και από την πλευρά των επενδυτών, καθώς θα αυξάνονται τα ποσοστά συμμετοχής γυναικών επενδυτών και αξιολογητών σε αυτά.

Οι γυναίκες τα καταφέρνουν καλύτερα
Αν και δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα να στηρίξουν αυτό το αποτέλεσμα της έρευνας που υλοποίησε του WEF, η εκτίμηση του Martin Kern, αναδεικνύει κάποιους παράγοντες που ίσως παίζουν καθοριστικό ρόλο. Ο σημαντικότερος ίσως είναι ότι πολλές από τις γυναίκες που έχουν φτάσει στο σημείο να δημιουργήσουν μια start-up, έχει χρειαστεί να περάσουν περισσότερα εμπόδια και επομένως είναι πιο προσεκτικές στις επιλογές τους, ώστε να περιορίσουν τον κίνδυνο της αποτυχίας.

Επιπλέον, είναι πιθανό οι γυναίκες να επιλέγουν επιχειρηματικούς τομείς που απευθύνονται περισσότερο σε γυναικείο κοινό και έτσι σχηματίζουν μια πιο στοχευμένη στρατηγική πωλήσεων και marketing. Ωστόσο, «όλα αυτά είναι εικασίες» μας λέει ο Martin Kern και θα ήταν καλύτερα να μείνουμε στα γεγονότα. Και το γεγονός είναι ότι χρειάζεται όλες οι πλευρές να κάνουν περισσότερη προσπάθεια, ώστε να γίνει πιο πολύμορφη η εικόνα που απεικονίζει το οικοσύστημα των start-ups.

Μια startupper που δεν ξεκiνησε απo το γκαράζ
Η Καίτη Μηλιώνη, συνιδρύτρια του MyHabeats μας μιλάει για την πορεία της προς την επιχειρηματικότητα, η οποία δεν ήταν η στερεότυπη.

Υπάρχει το στερεότυπο ότι οι start-ups γεννιούνται στα γκαράζ των σπιτιών από άτομα ηλικίας 18 έως 30 ετών. Η δική μου ιστορία είναι διαφορετική. Έχω εργαστεί για πολλά χρόνια ως κλινική ερευνήτρια στην έρευνα και ανάπτυξη νέων φαρμάκων. Όμως, σε μια δεύτερη σκέψη θα μπορούσα να ήμουνα storyteller, γιατί πέρασαν από κοντά μου τόσοι ασθενείς, χωρίς όνομα, μόνο με ένα κωδικό. Τα τελευταία χρόνια με εντυπωσίαζε η πολυπλοκότητα των εντύπων ενημέρωσης και συγκατάθεσης για τη συμμετοχή τους στην έρευνά μας.

Κατά τη γνώμη μου έπρεπε να έχεις τουλάχιστον διδακτορικό για να καταλάβεις τι εννοούσαν. Θαύμαζα τους ασθενείς που συμμετέχουν σε αυτές τις έρευνες, καθώς πολλές φορές το έκαναν μόνο για προσφέρουν στην ανθρωπότητα. Γνώρισα από πρώτο χέρι τη δυσκολία να συμμορφώνεσαι με τη θεραπεία αλλά και της συνέπειας των καθημερινών επισκέψεων. Οι υποχρεώσεις του συμμετέχοντα είναι πολλές. Μεταξύ άλλων πρέπει να θυμάται να παίρνει μια σειρά από φάρμακα σε συγκεκριμένες περιόδους χρόνου.

Όταν έγινα μέλος στην ευρωπαϊκή ένωση ασθενών, συνάντησα έναν εκπρόσωπο από την ένωση διαβητικών της Βρετανίας, ο οποίος μας παρουσίασε μια εφαρμογή στο κινητό που βοηθούσε τους ασθενείς, υπενθυμίζοντάς τους να θυμούνται τα γεύματα τους στην καθορισμένη ώρα, τους βοηθούσε να συνομιλούν με άλλους ασθενείς που έχουν το ίδιο πρόβλημα και γενικά τους πρόσφερε λειτουργίες που τους ήταν αναγκαίες.

Έτσι ξεκίνησα κι εγώ το ταξίδι μου να φτιάξω μια εφαρμογή που θα βοηθάει τους ανθρώπους που έχουν πρόβλημα να αλλάξουν συμπεριφορές σχετικά με το φαγητό αλλά και τη ζωή τους γενικότερα. Ασχολήθηκα με την παχυσαρκία, μιας και είναι μια από τις πιο διαδεδομένες πηγές ασθενειών στην εποχή μας. Η τεχνολογία με βοήθησε να στηρίξω την ιδέα μου και να τη μετατρέψω σε επιχειρηματική δραστηριότητα. Ήταν εμπόδιο ότι ούτε εγώ ούτε η συνιδρύτρια της εταιρείας, Όλγα Τσουμάνη γνωρίζαμε από τεχνολογία.

Ωστόσο τα καταφέραμε, με πίστη σε αυτό που ονειρευόμασταν και με προσήλωση. Το EIT μας βοήθησε πολύ, γιατί πίστεψε σε εμάς και μας έδωσε ότι χρειαζόμασταν, περιλαμβανομένης και χρηματοδότησης για την ανάπτυξη της εφαρμογής μας MyHabeats, η οποία λειτουργεί σε smart phones. Δεν ένιωσα ποτέ στην καριέρα μου εμπόδια επειδή είμαι γυναίκα. Οι δυσκολίες είχαν να κάνουν κυρίως με το ότι χρειάζονταν να φροντίζω τα τρία μου παιδιά. Νιώθω όμως ευγνωμοσύνη, η δουλειά μου τώρα αλλά και παλαιότερα επηρεάζει θετικά τις ζωές άλλων ανθρώπων και αυτό είναι αξία για εμένα.