Στις 14 Ιουλίου 2015 η Microsoft σταματάει την υποστήριξη των Windows Server 2003 και Windows Server 2003 R2 και διακόπτει την παροχή updates και patches γι΄ αυτά τα λειτουργικά. Αυτό μπορεί να έχει μια δραματική επίδραση στο επιχειρηματικό περιβάλλον, λόγω της λιγότερο ασφαλούς και αξιόπιστης υποδομής που δημιουργείται.

Ο Windows Server 2003 κυκλοφόρησε το 2003, αποτελώντας τότε μια επαναστατική μετεξέλιξη του Windows Server 2000 και δίνοντας τη δυνατότητα στη Microsoft να μπει δυναμικά στην αγορά του enterprise. O Windows Server 2003, όπως και οι Windows Server που κυκλοφόρησαν μετά, αποδείχτηκε ένα από τα καλύτερα προϊόντα που έχει αναπτύξει ποτέ η Microsoft. H μακροβιότητα του Windows Server 2003 και του Windows Server 2003 R2 αποτελεί απόδειξη της επιτυχίας που έχει ένα προϊόν, στο οποίο έχει δοθεί προτεραιότητα στην ποιότητά του. Από τον Απρίλιο του 2003, όταν και κυκλοφόρησε η αρχική έκδοση του Windows Server 2003, έως και το 2014 διατέθηκαν δύο σημαντικά updates για τον Windows Server και τρεις ενημερώσεις μικρότερης εμβέλειας.

Ο Windows Server 2003 κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2003 και ο Windows Server 2003 R2 το Δεκέμβριο του 2005. Ακολούθησε ο Windows Server 2008, σχεδόν δύο χρόνια μετά, τον Ιούλιο του 2008. Η πιο πρόσφατη σημαντική αναβάθμιση ήταν ο Windows Server 2012, ο οποίος διατέθηκε στην αγορά τον Αύγουστο του 2012. Η τελευταία έκδοση του λειτουργικού της Microsoft είναι ο Windows Server 2012 R2, ένα update που διατέθηκε τον Οκτώβριο του 2013. Κατά τη διάρκεια της 11χρονης ζωής του Windows Server η Microsoft εξέλιξε σημαντικά το οικοσύστημα του λειτουργικού, αναπτύσσοντας μια σειρά προϊόντων για αυτό.

Η υποστήριξη λήγει…
Με τα Windows να κατέχουν σχεδόν το 73% των λειτουργικών συστημάτων για servers στο τέλος του 2014 (σύμφωνα με την IDC), είναι σαφές ότι οτιδήποτε γίνεται σε αυτά, αυτόματα επηρεάζει ένα σημαντικό αριθμό εταιρειών. Οι εταιρείες, σήμερα, καθυστερούν να αναβαθμίσουν και να εκσυγχρονίσουν τις εγκαταστάσεις του Windows Server 2003, παρά το ότι βρίσκονται μπροστά σε μια σκληρή πραγματικότητα: το τέλος της εκτεταμένης υποστήριξης του λειτουργικού συστήματος, το οποίο έχει προγραμματιστεί για τις 14 Ιουλίου 2015. Βέβαια, η κατάσταση είχε αρχίσει να προδιαγράφεται από τον Ιούλιο του 2010, όταν η Microsoft σταμάτησε να προσφέρει βασική υποστήριξη για τον Windows Server 2003.

Οι διαφορές ανάμεσα στη βασική και στην εκτεταμένη υποστήριξη είναι ξεκάθαρες. Στη βασική υποστήριξη προσφέρεται πληρωμένη υποστήριξη συμβάντων, security updates, υποστήριξη επειγουσών επιδιορθώσεων (hotfix) σε όλους τους πελάτες σε θέματα που δε σχετίζονται με την ασφάλεια (κάτι που θα πρέπει κανείς να πληρώσει κατά τη διάρκεια της εκτεταμένης υποστήριξης), διαχείριση συμβάντων χωρίς χρέωση, απαιτήσεις βάσει της εγγύησης και αιτήματα για σχεδιαστικές αλλαγές ή αλλαγές σε χαρακτηριστικά. Σήμερα, ο Windows Server 2003 βρίσκεται στη φάση της εκτεταμένης υποστήριξης, στην οποία προσφέρονται μερικά στοιχεία της βασικής υποστήριξης, όπως είναι η υποστήριξη ανά συμβάν αντί πληρωμής, η κυκλοφορία security updates και η χρήση της Microsoft Knowledge Base.

Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της εκτεταμένης υποστήριξης διακόπτεται η παροχή επειγουσών επιδιορθώσεων (hotfix) εκτός αν την πληρώσουν οι εταιρείες, σταματά η δωρεάν υποστήριξη συμβάντων και δεν προσφέρεται η δυνατότητα σχεδιαστικών αλλαγών και αιτήσεων για νέα χαρακτηριστικά. Όταν σταματήσει η εκτεταμένη υποστήριξη στις 14 Ιουλίου 2014, όλα τα παραπάνω θα διακοπούν. Παρόλα αυτά, η Microsoft θα συνεχίσει να προσφέρει σε συγκεκριμένους οργανισμούς υποστήριξη αντί χρέωσης – επεκτείνοντας για μια περιορισμένη περίοδο την εκτεταμένη υποστήριξη – οι οποίοι, ωστόσο, έχουν ξεκινήσει την προεργασία για να αναβαθμιστούν σε ένα νέο λειτουργικό επόμενης γενιάς. Για τους υπόλοιπους, που δεν θα μπορούν να πληρώσουν ή που δεν ενδιαφέρονται να αποκτήσουν εξειδικευμένη υποστήριξη, η λήξη της υποστήριξης θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στις Windows Server εγκαταστάσεις τους.

Tι σημαίνει λήξη υποστήριξης;
Με τη λήξη υποστήριξης του Windows Server 2003 προκύπτουν μια σειρά από ζητήματα, όπως: Ελλιπής ασφάλεια. Δεν θα προσφέρονται πλέον security patches, οπότε οι servers θα είναι ευάλωτοι και εκτεθειμένοι σε επιθέσεις. Από αυτό το πρόβλημα θα επηρεαστούν όλοι οι servers που τρέχουν τον Windows Server 2003/R2 (στις virtual και φυσικές εκδόσεις τους).

Εκτεθειμένες εφαρμογές: Πολλές από τις εφαρμογές που τρέχουν στον Windows Server 2003 θα πάψουν να υποστηρίζονται από τους κατασκευαστές τους, καθώς θα λήξει η υποστήριξη του λειτουργικού συστήματος στο οποίο εκτελούνται. Αυτό αφορά και τον Microsoft Small Business Server (SBS) 2003.

Καμία συμμόρφωση: Το γεγονός ότι ο Windows Server 2003/R2 γίνεται ευπαθής θα έχει ως αποτέλεσμα να μην πληρούν τις απαιτήσεις των περισσότερων ελέγχων συμμόρφωσης, κάτι που μπορεί να αποβεί καταστροφικό. Για παράδειγμα, η απώλεια συμμόρφωσης με τα πρότυπα ασφάλειας πιστωτικών/χρεωστικών καρτών πληρωμής (Payment Card Industry, PCI) μπορεί να σημαίνει τον τερματισμό της συνεργασίας με οργανισμούς, όπως είναι η Visa και η MasterCard. Παράλληλα, ο οργανισμός μπορεί να κληθεί να πληρώσει υψηλά πρόστιμα και έξοδα συναλλαγών, αλλά και να χάσει σημαντικά έσοδα.

Ανέφικτες πιστοποιήσεις. Ο οργανισμός δεν θα μπορεί να πιστοποιηθεί με στάνταρ (π.χ. ISO), τα οποία αποδεικνύουν την ποιότητα των παρεχομένων προϊόντων/υπηρεσιών, αδυνατώντας να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά του.

Κανένα update. Μετά το τέλος της υποστήριξης θα σταματήσει η διάθεση updates για τον Windows Server 2003/R2, με ό,τι αντίκτυπο μπορεί να έχει αυτό στις πληροφοριακές υποδομές των οργανισμών.

Αυξημένο λειτουργικό κόστος. Το κόστος λειτουργίας των legacy servers μπορεί να αυξηθεί δραστικά. Το κόστος συντήρησης του παλιού hardware πιθανότατα θα αυξηθεί, ενώ θα πρέπει να υπολογίζει κανείς και το πρόσθετο κόστος για συστήματα ανίχνευσης επιθέσεων, για περισσότερο εξελιγμένα firewalls και για την κατάτμηση του δικτύου – και όλα αυτά για να απομονωθούν οι servers με τον Windows Server 2003/R2.


Μετάβαση σε νέο λειτουργικό γιατί…
Η λήξη της υποστήριξης του Windows Server 2003 πλησιάζει και τώρα είναι η ιδανική στιγμή για τον προγραμματισμό της μετάβασης σε ένα σύγχρονο λειτουργικό σύστημα (όπως είναι ο Windows Server 2012 R2, για παράδειγμα), καθώς με αυτόν τον τρόπο τα συνεπαγόμενα οφέλη, εκτός από την αντιμετώπιση όλων των προαναφερόμενων προβλημάτων, είναι πολλά, όπως:

  • Σημαντικά νέα χαρακτηριστικά, τα οποία δεν υπήρχαν στον Windows Server 2003, όπως είναι το virtualization και η δυνατότητα εφαρμογής αρχιτεκτονικών υβριδικού cloud στο storage.
  • Πολύ σημαντικές βελτιώσεις στην ταχύτητα, την ασφάλεια και την ευκολία διαχείρισης.
  • Εξασφάλιση της συμβατότητας με όλες τις σύγχρονες εφαρμογές και συσκευές (storage, networking κ.λπ.).
  • Μείωση κόστους και πολυπλοκότητας.
  • Δυνατότητα επέκτασης στο cloud, είτε μέσω χαρακτηριστικών του server (για παράδειγμα, Azure Backup και Azure Disaster Recovery), είτε μεταφέροντας ολόκληρο το Virtual Machine στο cloud, είτε με υβριδικές εγκαταστάσεις (κάποια συστήματα on- premise και κάποια στο cloud, μέσα στο ίδιο virtual network).

Αναβάθμιση ναι, αλλά σωστά
Η απόφαση οριστικής εγκατάλειψης του Windows Server 2003 θα πρέπει να συνοδεύεται από ένα μελετημένο πλάνο μετάβασης στη νέα εποχή. Η μετεγκατάσταση από τον Windows Server 2003/R2 σε ένα σύγχρονο λειτουργικό σύστημα αποτελεί μια διαδικασία που χρειάζεται αρκετό χρόνο και προετοιμασία, ενώ στις πιο σύνθετες υποδομές μπορεί να χρειαστούν αρκετοί μήνες για τη ολοκλήρωσή της (π.χ. για τη μεταφορά εφαρμογών κ.λπ.). Τα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν για μια επιτυχημένη μετάπτωση μπορούν να συνοψιστούν στα εξής: Έρευνα (Discover), Αξιολόγηση (Assess), Στόχευση (Target) και Μεταφορά (Migrate).

1. Έρευνα
Το πρώτο βήμα είναι ο εντοπισμός και η καταγραφή όλου του software και των workloads που τρέχουν στον Windows Server 2003/R2. Γενικά, είναι δύσκολο να γνωρίζει κανείς τι ακριβώς εκτελείται ανά πάσα στιγμή στον Windows Server 2003/R2, κάτι που κάνει σημαντική μια ενδελεχή διαδικασία εντοπισμού (άλλωστε δεν μπορεί να αντιμετωπίσει κανείς ένα πρόβλημα αν δεν γνωρίζει ποιο είναι). Υπάρχουν αρκετά αυτοματοποιημένα εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν σε αυτό, όπως είναι, για παράδειγμα, το Microsoft Assessment and Planning (MAP) Toolkit (http://technet.microsoft.com/en-us/library/bb977556.aspx), ένα δωρεάν εργαλείο απογραφής δικτύου που βοηθάει στη συλλογή και την οργάνωση πληροφοριών συστήματος, μέσα από ένα απλό δικτυωμένο υπολογιστή. Βέβαια, υπάρχει και η δυνατότητα χρήσης αντίστοιχων εργαλείων τρίτων κατασκευαστών, όπως είναι τα Dell ChangeBASE, Lakeside Software SysTrack, JumpStart for Windows Server 2003 from Microsoft Services κ.λπ.

2. Αξιολόγηση
Στο επόμενο στάδιο χρειάζεται να αξιολογηθεί πόσο σημαντικές και πολύπλοκες στη μεταφορά τους είναι οι διάφορες εφαρμογές. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται να γίνει μια κατηγοριοποίηση και ανάλυση των εφαρμογών και workloads βάσει διαφόρων παραγόντων, όπως τον τύπο (Microsoft Server, εφαρμογές της Microsoft, προσαρμοσμένες εφαρμογές ή εφαρμογές τρίτων κατασκευαστών), την κρισιμότητα (αν είναι σημαντικά ή όχι, αν είναι οριακής σημασίας ή αδιάφορα), την πολυπλοκότητα (χαμηλή, μεσαία ή υψηλή) και το ρίσκο (χαμηλό, μεσαίο ή υψηλό). Μετά την ολοκλήρωση της κατηγοριοποίησης, ακολουθεί η ιεράρχηση των εφαρμογών και workloads που πρόκειται να μετεγκατασταθούν. Η παραπάνω διαδικασία μπορεί να αποκαλύψει πιθανές ευκαιρίες και προβλήματα. Για παράδειγμα, μια σημαντική εφαρμογή με μικρή πολυπλοκότητα και μεσαίο επίπεδο κινδύνου μπορεί να είναι υποψήφια για μετεγκατάσταση νωρίς.

3. Στόχευση
Σε αυτό το βήμα εξετάζεται ο βέλτιστος τρόπος για τη μετάπτωση της εκάστοτε εφαρμογής και φόρτου εργασίας (για παράδειγμα, αναβάθμιση, αντικατάσταση, κατάργηση, μεταφορά σε φυσικό ή virtual χώρο ή στο cloud). Κάποιες εφαρμογές και workloads θα μπορούν να μεταφερθούν σε συγκεκριμένα σημεία, ενώ κάποιες άλλες θα μπορούσαν να προσφέρουν την επιλογή για τη μετάπτωση σε περισσότερα του ενός σημεία. Το τι θα επιλεγεί τελικά εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως είναι η ταχύτητα, η ευκολία μετάπτωσης, το κόστος και η επιθυμητή λειτουργικότητα.

4. Μετάπτωση
Στην τελευταία φάση εκτελείται η τεχνική διαδικασία της μεταφοράς (μετάπτωση). Αφού γίνει απολύτως κατανοητό τι εκτελείται στον Windows Server 2003, τι πρέπει να μεταγκατασταθεί και πότε, όπως και πού θα μετεγκατασταθεί, χρειάζεται να καταρτιστεί ένα σχέδιο μετάπτωσης. Η επιλογή του σωστού πλάνου μετάπτωσης ίσως απαιτήσει μερική πρόσθετη ανάλυση και βοήθεια. Αρκετοί vendors προσφέρουν αυτοματοποιημένα «do- it-yourself» εργαλεία που υποβοηθούν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, όπως είναι τα Dell ChangeBASE, Citrix AppDNA, AppZero, BlueStripe και τα Microsoft Services JumpStart for Windows Server 2003. Επιπλέον εργαλεία μετάπτωσης διατίθενται από systems integrators, συμπεριλαμβανομένων αρκετών συνεργατών της Microsoft.

Η έλευση μιας νέας εποχής
Το τέλος υποστήριξης για τον Windows Server 2003/R2 μπορεί να σηματοδοτήσει την έναρξη μιας νέας φάσης στην εξέλιξη του IT οργανισμού και να οδηγήσει στη δημιουργία ενός data center απελευθερωμένο από τους περιορισμούς του on-premise μοντέλου. Η δημιουργία ενός data center χωρίς όρια δίνει τη δυνατότητα στις Διευθύνσεις Πληροφορικής να εκμεταλλευτούν πόρους εκτός των κλασικών on-premise υποδομών, επιτρέποντάς τους την ταχύτατη ανάπτυξη νέων εφαρμογών ή web sites σε παγκόσμια κλίμακα, την άμεση επέκταση της υποδομής για την κάλυψη ακόμα και των μεγαλύτερων επιχειρηματικών αναγκών, αλλά και τη μείωση των εξόδων για storage, για δημιουργία αντιγράφων ασφαλείας και αποκατάστασης των υποδομών μετά από καταστροφές. Επιπλέον, τα οφέλη για τις Διευθύνσεις Πληροφορικής που θα επιλέξουν να μεταβούν σε μια νέα έκδοση του Windows Server είναι πολλά.

Λειτουργίες όπως η δυνατότητα χρήσης του IPv6, η εκμετάλλευση σύγχρονου virtualization software με το Hyper-V και η ολοκληρωμένη διαχείριση με το System Center 2012 R2 μπορούν να βοηθήσουν στη διευκόλυνση ανάπτυξης και διαχείρισης του Windows Server. Επιπρόσθετα, τα System Center Configuration Manager και System Center Virtual Machine Manager κάνουν ευκολότερη τη διαχείριση και απλοποιούν την υποστήριξη από τη Διεύθυνση Πληροφορικής. Επίσης, οι εταιρείες μπορούν να εκμεταλλευτούν τους σύγχρονους – πιο ευέλικτους και συμφέροντες – όρους αδειοδότησης των Windows. Αν και κάποιοι πελάτες μπορεί να αισθάνονται ότι πιέζονται από τη Microsoft για να αναβαθμίσουν τον Windows Server 2003, το γεγονός είναι ότι οι πολιτικές υποστήριξης που ακολουθεί η Microsoft για όλα τα προϊόντα της είναι σχετικά γενναιόδωρες. Αυτό εξηγεί γιατί ο Windows Server 2003 συνεχίζει να χρησιμοποιείται ευρέως για 11 χρόνια μετά την κυκλοφορία του, αποτελώντας ένα αξιόπιστο «συνεργάτη» για πολλές εταιρείες.

Ωστόσο, από το 2003 έως σήμερα, έχουν κυκλοφορήσει αρκετές επιτυχημένες εκδόσεις των Windows, οι οποίες ενσωματώνουν βελτιώσεις και προσφέρουν λειτουργίες που δεν μπορεί κανείς να τις βρει σε ένα λειτουργικό με 11 χρόνια ζωής. Από την άλλη, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μπορεί για κάποιους να χρειάζεται χρόνος και προσπάθεια για να μεταφέρουν τις εφαρμογές τους σε νεότερες εκδόσεις των Windows. Aν και υπάρχουν πολλοί λόγοι για να εξελίξει κανείς τις «απαρχαιωμένες» υποδομές του, οι σημαντικότεροι, όσον αφορά τον Windows Server 2003, έχουν να κάνουν με τις απειλές και τους κινδύνους που θα απασχολήσουν εντόνως όσους αποφασίσουν να μείνουν προσκολλημένοι στην παλιά εποχή. Σε κάθε περίπτωση είναι θεμιτό να δει κανείς την αναβάθμιση όχι ως καταναγκασμό, αλλά ως μια ευκαιρία εξέλιξης και εκσυγχρονισμού των υποδομών και της εταιρείας του γενικότερα, οδεύοντας στη νέα εποχή της Πληροφορικής, όπου τα υβριδικά και public cloud αποτελούν σημαντικά συστατικά της.