Η έναρξη της ψηφιακής εποχής στη ναυτιλία, σε συνδυασμό με την εξοικονόμηση κόστους στη μεταφορά δεδομένων, έχουν ανοίξει νέους ορίζοντες για την πιο αποδοτική διαχείριση μιας ευρείας γκάμας μηχανημάτων και συστημάτων που βρίσκονται εν πλω.

Εχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι οι επαναστατικές τεχνολογίες στη ναυτιλία είναι ένα σχετικά καινούριο φαινόμενο, ωστόσο δεν είναι έτσι. Η αλήθεια είναι ότι οι επαναστατικές τεχνολογίες υπάρχουν όσο υπάρχει και η ίδια η ναυτιλία. Βέβαια, τα τελευταία χρόνια έχει διαδοθεί ευρέως και ο όρος «ψηφιακή ναυτιλία», που αν και κυριολεκτικά σημαίνει τη χρήση ψηφιακών και όχι αναλογικών συστημάτων, στην ουσία μιλάμε για συστήματα που επικοινωνούν με τους χρήστες και τον υπόλοιπο εξοπλισμό για την παροχή λειτουργιών που παλαιότερα δεν υπήρχαν. Η ψηφιακή τεχνολογία βελτιώνει εδώ και πολλά χρόνια την αποδοτικότητα σε τομείς όπως είναι η ιατρική και οι επικοινωνίες, ωστόσο στη ναυτιλία έχει διαδοθεί εκτενώς τα τελευταία δέκα χρόνια.

Ο κυριότερος λόγος γι’ αυτό είναι ότι τα κόστη και η δυσκολία της μεταφοράς δεδομένων εν πλω, μέχρι πρόσφατα, υπερτερούσαν των ωφελειών. Οι ψηφιακές τεχνολογίες μπορούν να αυτοματοποιήσουν πολλές λειτουργίες και διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα εν πλω, καθώς και να συμβάλουν στην αρχειοθέτηση και ψηφιοποίηση των αποτελεσμάτων τους – που πλέον δεν χρειάζεται να υπάρχουν σε hard copies και μπορούν να ανακτώνται και να εκτυπώνονται ηλεκτρονικά, όποτε αυτό ζητηθεί. Η αλλαγή αυτή ουσιαστικά «απελευθερώνει» τους εργαζόμενους εν πλω, ώστε να εστιάσουν σε ζητήματα που χρειάζονται περισσότερο την εμπειρία και την εξειδικευμένη γνώση τους.

Ενας ακόμη τομέας που μπορεί να επωφεληθεί από τις ψηφιακές τεχνολογίες είναι ο τρόπος που λειτουργεί και χρησιμοποιείται ο ναυτιλιακός εξοπλισμός και η σχέση μεταξύ του ιδιοκτήτη και του κατασκευαστή. Και ενώ στο παρελθόν η σχέση αυτή αποτελούσε απλά μια συναλλαγή, οι κορυφαίοι κατασκευαστές και πάροχοι υπηρεσιών εξελίσσονται, πλέον, σε βασικά μέλη της virtual ομάδας του ιδιοκτήτη. Ταυτόχρονα ζητούνται εκτενείς συμβουλές από τους κατασκευαστές πριν την αγορά ενός συστήματος, ενώ και μετά από αυτή οι ίδιοι παραμένουν στενά συνδεδεμένοι με τους χρήστες καθ όλη τη διάρκεια της ζωής του προϊόντος και της χρήσης του, παρέχοντας εκπαίδευση, συντήρηση, υποστήριξη στο χρήστη, καθώς και βοηθητικό εξοπλισμό.

Φυσικά, πρέπει να θυμόμαστε ότι οι ψηφιακές τεχνολογίες δεν πρέπει να έχουν ως σκοπό να αντικαταστήσουν την ανθρώπινη γνώση και εμπειρία, αλλά να τα υποστηρίξουν παρέχοντας χρήσιμες πληροφορίες που πριν δεν ήταν διαθέσιμες, καθώς ποτέ πριν οι χρήστες δεν είχαν τη δυνατότητα να αναλύουν τεράστιες ποσότητες δεδομένων, σχεδόν, σε πραγματικό χρόνο. Η χρήση του εξοπλισμού αυτού για τη σύνδεση έμπειρου προσωπικού και τεχνικών εμπειρογνωμόνων που δεν βρίσκονται εν πλω παρέχει, επίσης, ένα επίπεδο εξειδίκευσης που παλαιότερα δεν ήταν προσβάσιμη. Ωστόσο, παρά τα οφέλη της ευρείας διάδοσης της ψηφιακής τεχνολογίας, υπάρχουν κάποια εμπόδια που δυστυχώς εμποδίζουν την πλήρη υιοθέτησή της.

Ο κυριότερος λόγος είναι ότι ενώ ο κύκλος ζωής ενός πλοίου κυμαίνεται μεταξύ 15-20 ετών, ο εξοπλισμός των ψηφιακών τεχνολογιών συνήθως πρέπει να ανανεώνεται πολύ ταχύτερα – διπλασιάζοντας ή και τριπλασιάζοντας έτσι την ταχύτητα απόδοσής του και παρέχοντας βελτιωμένη λειτουργικότητα. Αυτό, φυσικά, μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη στην απόφαση των ιδιοκτητών να επενδύσουν στις τεχνολογίες αυτές και γι’ αυτό το λόγο οι πάροχοι των τεχνολογιών αυτών δίνουν μια επιπλέον λύση, παρέχοντας την επιλογή «ενοικίασης» του εξοπλισμού και αλλαγής αυτού ανά τακτά χρονικά διαστήματα ή όποτε αυτό κρίνεται αναγκαίο.

Και έναντι κάποιου ποσού κάθε μήνα ο κατασκευαστής μπορεί, επίσης, να παρέχει αναβάθμιση του εξοπλισμού και των συστημάτων, με επιπλέον εκπαίδευση και υποστήριξη των χρηστών για μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας. Σύντομα, οι ψηφιακές τεχνολογίες αναμένεται να αποτελέσουν βασικό κομμάτι της ναυτιλίας και αν αυτό γίνει με τον σωστό τρόπο, τα οφέλη θα είναι τεράστια. Η υιοθέτησή τους θα είναι σχετικά αργή, ενώ ίσως χρειαστεί πρώτα να δούμε τους «μεγάλους» ιδιοκτήτες να τις υιοθετούν, πριν οι μικρότερες εταιρείες αποφασίσουν να προχωρήσουν και αυτές στη νέα ψηφιακή εποχή της ναυτιλίας. Ωστόσο, σε μερικές δεκαετίες οι νεοεισερχόμενοι στη ναυτιλία θα «εντυπωσιάζονται» που οι προηγούμενες γενιές κατασκευαστών, ιδιοκτητών και εργαζομένων εν πλω δεν αποτελούσαν ουσιαστικά μία virtual ομάδα, ενισχύοντας την αποδοτικότητα και μεγιστοποιώντας την εξοικονόμηση κόστους.

Λογισμικό: «κατά παραγγελία» vs. packaged
Τα office-based προγράμματα λογισμικού μπορεί να είναι αποδοτικά στη διαχείριση των λειτουργιών ενός πλοίου, ωστόσο τα μεγαλύτερα οφέλη συναντώνται όταν τα δεδομένα μεταφέρονται online και μπορεί να γίνει ανταλλαγή τους σε πραγματικό χρόνο. Τα τελευταία χρόνια, οι ναυτιλιακές εταιρείες φαίνεται να προτιμούν τα “off-the-shelf” έτοιμα προγράμματα λογισμικού, έναντι των προγραμμάτων που είχαν δημιουργηθεί «κατά παραγγελία» γι’ αυτές. Ο λόγος της μετάβασης αυτής είναι ότι πλέον αντιλαμβάνονται ότι τα έτοιμα προγράμματα λογισμικού παρέχουν τις ίδιες, αν όχι και περισσότερες, δυνατότητες, έναντι πολύ μικρότερου κόστους.

Παράλληλα, συνήθως έρχονται με αποδεδειγμένα στοιχεία αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας και πάντα βασίζονται στις πιο εξελιγμένες τεχνολογικές πλατφόρμες. Βέβαια, ακόμη υπάρχει η ανησυχία ότι το έτοιμο λογισμικό αποτελεί μια κοινή λύση για όλους και δεν θα παρέχει σε μια εταιρεία τις απαραίτητες παραμέτρους που χρειάζεται για να φιλοξενήσει τις ανάγκες της. Ωστόσο, ένα καλό πρόγραμμα μπορεί να παρέχει στο χρήστη τη δυνατότητα να κάνει τις δικές τους αλλαγές και ρυθμίσεις ανάλογα με τις εργασίες και τις ανάγκες του. Επιπλέον, επιτρέπουν στον ιδιοκτήτη να ορίσει συγκεκριμένες ρυθμίσεις για ορισμένους χρήστες και συγκεκριμένες ομάδες, ενώ ελέγχεται ο διαμοιρασμός των δεδομένων μεταξύ πολλαπλών εταιρειών, των θυγατρικών τους και των εξωτερικών συνεργατών τους.

Τα social media στη ναυτιλία
Τα social media αυτή τη στιγμή αποτελούν το πιο “hot” θέμα στο χώρο της τεχνολογίας και το ερώτημα είναι πώς οι ναυτιλιακές εταιρείες μπορούν να μεγιστοποιήσουν τις ευκαιρίες τους, αποφεύγοντας όμως να «παγιδευτούν» στον ιστό τους. Σε καιρούς οικονομικής κρίσης και αβεβαιότητας – και εν μέσω αυστηρών κανονισμών και μικρότερων προϋπολογισμών – κάποιος θα έλεγε ότι είναι φυσικό οι ναυτιλιακές εταιρείες να μην απασχολούνται ιδιαίτερα με τα social media. Ωστόσο, το συμπέρασμα αυτό θεωρείται αρκετά εκτός πραγματικότητας.

Οι κατασκευαστές και οι προμηθευτές τους γνωρίζουν πολύ καλά το πώς τα social media έχουν εξελιχθεί και πλέον έχουν επικρατήσει ως μέρος της επιχειρησιακής και μάρκετινγκ στρατηγικής μιας εταιρείας, επομένως θέλουν και οι ίδιοι να καρπωθούν τα οφέλη τους, ωστόσο για να γίνει αυτό θα πρέπει να εξετάσουν πολύ καλά πρώτα το πώς πρέπει να κινηθούν. Το σίγουρο είναι ότι οι ναυτιλιακές εταιρείες εμπιστεύονται την άποψη και τη γνώμη των συνεργατών τους για την επιλογή προμηθευτών.

Ιστορικά, η ναυτική βιομηχανία βρισκόταν αρκετά πιο πίσω σε σχέση με άλλους κλάδους αναφορικά με την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και στρατηγικών, ενώ ακόμη υπάρχουν εταιρείες όπου το μάρκετινγκ και η διαχείριση των ψηφιακών τους πόρων γίνεται απλά σε επίπεδο τακτικής από κάποιον μάνατζερ ή επικεφαλής τμήματος, χωρίς ιδιαίτερη εμπειρία ή γνώσης επί του θέματος. Αντίθετα, σε ελάχιστες ναυτιλιακές επιχειρήσεις υπάρχει συγκεκριμένη στρατηγική σχετικά με τα social media και τις ψηφιακές τεχνολογίες που να προέρχεται από κάποιο διοικητικό ανώτερο στέλεχος.

Και καθώς μια νέα γενιά ιδιοκτητών, μάνατζερ και προμηθευτών απασχολούνται σε ανώτερες θέσεις, η πιθανότητα και η ανάγκη για βελτιωμένες στρατηγικές digital και social μάρκετινγκ επιτέλους αναγνωρίζεται. Επομένως, περισσότερο από κάθε άλλη φορά στην ιστορία της, η ναυτιλία επιθυμεί να αξιολογήσει τις ψηφιακές τεχνολογίες και το πώς αυτές μπορούν να βελτιώσουν την αποδοτικότητά της και να την κάνουν πιο κερδοφόρα, δεδομένων των σημερινών επιχειρησιακών συνθηκών. Δεν αποτελεί, λοιπόν, έκπληξη το γεγονός ότι τα social media – ένα ουσιαστικά χαμηλού κόστους εργαλείο μάρκετινγκ – και οι ψηφιακές τεχνολογίες, γενικότερα, εξετάζονται πολύ προσεκτικά και θετικά και υιοθετούνται ολοένα και συχνότερα.


Πότε ένα λογισμικό είναι «αξιόπλοο;»

Tάσος Μακρής, Information Systems Director, Gourdomichalis Maritime

Η προσπάθεια να αξιολογήσουμε το ποιοτικό λογισμικό έχει ηλικία μόνο 3-4 δεκαετίες, παρόλα αυτά τα κριτήρια αριθμούν αρκετές δεκάδες σελίδες. Και δεν είναι δυνατόν σε μια επιχείρηση να προβεί σε τέτοιους λεπτομερείς ελέγχους. Προσπαθούμε, λοιπόν, να ορίσουμε τις απαιτήσεις για το «αξιόπλοο λογισμικό» στις πολύ βασικές και μετρήσιμες. Επιπλέον, για το λογισμικό που προορίζεται για ένα πλοίο πρέπει να είμαστε πολύ πιο απαιτητικοί διότι:

1. Η επένδυση – αξία του πλοίου – την οποίαν «υπηρετεί» το λογισμικό είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι το κόστος του.
2. Ο χρήστης-ναυτικός δεν έχει χρόνο να εκπαιδευτεί αρκετά, ούτε και είναι ειδήμονας των υπολογιστών. Σε πολλές περιπτώσεις το λογισμικό εγκαθίσταται σε κάποιο λιμάνι ή εν πλω, οπότε η εκπαίδευση ακολουθεί πολύ αργότερα.
3. Ο χρήστης-ναυτικός δεν έχει εύκολη πρόσβαση στο «Support Center» του κατασκευαστή, ενώ, συνήθως δεν γνωρίζει την τεχνική γλώσσα για να περιγράψει το πρόβλημα, ούτε είναι δυνατόν να σταλούν στο πλοίο γρήγορα οι απαραίτητες διορθώσεις.
4. Το feedback που στέλνουν, τελικά, οι χρήστες-ναυτικοί στη στεριά για το λογισμικό είναι ελάχιστο και πρακτικά μη αξιοποιήσιμο.

Για να είναι ένα λογισμικό «αξιόπλοο» θα πρέπει να ικανοποιούνται οι ακόλουθες απαιτήσεις:

1. Οι βασικές λειτουργίες του να έχουν ελεγχθεί πλήρως και να μην υπάρχουν bugs.
2. Αν υπάρχουν bugs, θα πρέπει τα μηνύματα λάθους να επεξηγούν στον χρήστη τι πρέπει να κάνει για να συνεχίσει τη δουλειά του.
3. Θα πρέπει να υπάρχει ένα εγχειρίδιο χρήσης, ενσωματωμένο στο πρόγραμμα, το οποίο θα εξηγεί στο χρήστη αναλυτικά πως γίνονται οι διάφορες εργασίες.
4. Θα πρέπει να υπάρχουν εκπαιδευτικά βίντεο, χρήσιμα για τους ναυτικούς που δεν έχουν τη δυνατότητα να εκπαιδευτούν στη στεριά.
5. Να υπάρχει ενσωματωμένος μηχανισμός που θα καταγράφει και θα στέλνει με απλό τρόπο τα προβλήματα στον κατασκευαστή του λογισμικού και στον IT Manager της ναυτιλιακής εταιρείας.
6. Να υπάρχει για προστασία του λογισμικού από λάθος του χρήστη.
7. Να υπάρχει αναλυτική βοήθεια (context sensitive) σε κάθε βήμα.
8. Να υπάρχουν FAQs που θα πρέπει να εμπλουτίζονται τακτικά, όπως και λυσάρι για τα “Most Frequent Problems”
9. Να χρησιμοποιεί αποκλειστικά ναυτική ορολογία.
10. Η εγκατάσταση του λογισμικού να γίνεται απλά, χωρίς να απαιτείται η επέμβαση ειδικού.

Οι απαιτήσεις έχουν απαριθμηθεί κατά σειρά προτεραιότητας. Η σειρά αυτή μπορεί να διαφέρει από εταιρεία σε εταιρεία και να αλλάζει ανάλογα με την ωριμότητα που αποκτά σιγά-σιγά το λογισμικό που προορίζεται για τα ποντοπόρα πλοία. Είναι επίσης μετρήσιμες, καθώς είναι εύκολο να διαπιστωθεί αν ένα λογισμικό τις πληροί, πλην της 2ης, για την οποία θα πρέπει να εξασφαλίζεται η διαβεβαίωση του κατασκευαστή.


Η ποντοπόρος …τεχνολογία

Αχιλλέας Δ. Χούρσογλου, Διευθυντής Πληροφορικής και Επικοινωνιών, Olympic Shipping and Management SA – Ομιλος Ωνάση

Μια ναυτιλιακή εταιρεία πρέπει οπωσδήποτε να επενδύσει στην τεχνολογία και ειδικότερα σε εξοπλισμό αδιάλειπτης λειτουργίας των συστημάτων της, σε λύσεις ασφαλείας και θωράκισης των δεδομένων και προστασίας από κακόβουλες επιθέσεις, σε εξειδικευμένα ναυτιλιακά συστήματα ERP ορθής διαχείρισης των πόρων του πλοίου, σε σύγχρονες τεχνολογίες ευρυζωνικότητας στα πλοία (αλλά και ελέγχου ορθής κατανομής του δυστυχώς πάντα περιορισμένου -σε σχέση με τα δίκτυα στην στεριά- bandwith σε δορυφορικό περιβάλλον), σε λύσεις crew welfare (παροχής στα πληρώματα -όπου είναι εφικτό- mail, internet και ΤV), σε συστήματα ηλεκτρονικής πλοήγησης, αλλά και σε αντίστοιχα συστήματα καταγραφής και ηλεκτρονικού ελέγχου της λειτουργίας των βασικών συστημάτων του πλοίου (καταναλώσεις, θερμοκρασίες, καιρικές συνθήκες, επιδόσεις κ.λπ.), σε συστήματα έγκαιρης λήψης μετεωρολογικών προβλέψεων, ηλεκτρονικών χαρτών, πληροφοριών για τις διοικητικές απαιτήσεις των αρχών κάθε λιμανιού και χώρας προσέγγισης και πολλά άλλα.

Τα οφέλη από όλα αυτά, είναι τόσο άμεσα, όσο και έμμεσα, αφού η βελτίωση της απόδοσης του πλοίου σημαίνει μικρότερη κατανάλωση καυσίμων με αποτελέσματα τόσο οικονομικά, όσο και οικολογικά, ενώ η ορθή διαχείριση των πόρων και η καλή ψυχική διάθεση των πληρωμάτων δρούν πολλαπλασιαστικά. Ειδικά στα θέματα software θα πρέπει να ισχύουν όλα τα χαρακτηριστικά που αποτελούν το σλόγκαν «Seaworthy ICT» της AMMITEC (βλ. άρθρο του κ. Τάσου Μακρή). Οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες έχουν κάνει σημαντικές επενδύσεις τα τελευταία χρόνια στην τεχνολογία, δεδομένου ότι έχει γίνει πλέον προφανές ότι οι επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες έχουν υψηλό ROI, σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Π.χ αν λάβουμε υπόψη τις πολύ υψηλές τιμές των ναυτιλιακών καυσίμων (bunkers) ακόμη και μία εξοικονόμηση της τάξης του 3%, δημιουργεί σημαντικό όφελος. Η εκμετάλλευση των σύγχρονων τεχνολογιών από τις ναυτιλιακές εταιρείες είναι σταθερά ανοδική, ενώ επιτυχημένα case studies «σπρώχνουν» και τις πιο διστακτικές εταιρίες να ακολουθήσουν. Αλλωστε, παραδοσιακά στη Ναυτιλία, τόσο οι επιτυχίες όσο και οι αποτυχίες σε νέες τεχνολογίες και προγράμματα μαθαίνονται εύκολα στην κλειστή κοινωνία της και αποτελούν οδηγό, οι μεν επιτυχίες για την εφαρμογή τέτοιων λύσεων και από άλλες εταιρείες, οι δε αποτυχίες για την αποφυγή τους.

Ετσι, οι προμηθευτές τέτοιων λύσεων ξέρουν, πλέον, ότι απευθύνονται σε μια εξαιρετικά δύσκολη και απαιτητική αγορά, όπου λάθη δεν συγχωρούνται. Το ευχάριστο είναι ότι, πλέον, οι προμηθευτές αρχίζουν να αντιλαμβάνονται την σημασία του «Seaworthy», με μακροπρόθεσμα οφέλη για όλους. Τέλος, η δική μας εταιρεία καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια να εφαρμόσει τις προκλήσεις των νέων τεχνολογιών και να τις εκμεταλλευθεί, με εξαιρετικά ενθαρρυντικά αποτελέσματα μέχρι σήμερα, τα οποία αναμένεται να γίνουν ακόμη καλύτερα, όταν τα εμπλεκόμενα μέρη εξοικειωθούν πλήρως με τις νέες φιλοσοφίες.


Η αξιοποίηση της τεχνολογίας είναι επιτακτική ανάγκη

Kατερίνα Ραπτάκη, ΙΤ Μanager, Navios Shipmanagement

Αυτό που έχει, κατά τη γνώμη μου, ιδιαίτερη σημασία σε μια ναυτιλιακή, ώστε να εξοικονομείται πολύτιμος χρόνος εργασίας και να αυτοματοποιούνται αρκετές από τις διαδικασίες, είναι ο ορθός σχεδιασμός και αποτελεσματική χρήση των ERP συστημάτων στην κατεύθυνση του Integration. Η πληροφορία πρέπει να εισάγεται σε όσο το δυνατόν λιγότερα σημεία μέσα στα συστήματα αυτά, να αποφεύγονται οι πολλαπλές εγγραφές του ίδιου πράγματος από διαφορετικά ή ακόμα και το ίδιο άτομο και να γίνονται “validate” οι εγγραφές μέσω κατάλληλων controls. Στόχος όλων των παραπάνω είναι η παραγωγή κρίσιμων reports ώστε να εξασφαλίζεται η πληροφόρηση του Management.

O IT Manager οφείλει να ενημερώνεται όχι μόνο στις τεχνολογικές εξελίξεις, αλλά και στους νέους κανονισμούς και απαιτήσεις για compliance στους διάφορους τομείς του business. Πρέπει να είναι αυτός που θα εισηγείται στα στελέχη των τμημάτων τη χρήση προγραμμάτων για κάλυψη νέων αναγκών και όχι απλά αυτός που θα υλοποιεί όσα ζητά το Management. Θα πρέπει, δηλαδή, να κατακτήσει το ρόλο του συμβούλου του Management στην παροχή της καλύτερης πληροφόρησης. Για να αντεπεξέλθει στις ανάγκες πολύπλοκης διαχείρισης, καθώς και στις ιδιαίτερες απαιτήσεις λόγω του χρηματιστηρίου (Sarbanes-Oxley compliance), o όμιλος εταιρειών Navios κάνει χρήση συστημάτων ERP, με αυτοματοποιημένες διαδικασίες σε όλο το φάσμα λειτουργίας της επιχείρησης και φυσικά και στα πλοία.

Τα προγράμματα που χρησιμοποιούμε είναι προσαρμοσμένα κατάλληλα στις ανάγκες μας, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ευχρηστία, που αποτελεί κλειδί για τη χρησιμοποίησή τους απ’ όλο το προσωπικό και ιδίως από τους μεγαλύτερους σε ηλικία (αρχικαπετάνιους κ.λπ.) που δεν είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με την Πληροφορική. Η εταιρεία κάνει εκτεταμένη χρήση συστημάτων Videoconference για την επικοινωνία των στελεχών μεταξύ των παραρτημάτων, ώστε να ελαχιστοποιείται η ανάγκη ταξιδιών. Τα πλοία μας είναι απόλυτα μηχανοργανωμένα και η πληροφορία διακινείται προς το γραφείο μέσω δορυφορικών συστημάτων. Για να εξασφαλιστεί το Disaster Recovery και το Business Continuity, ο όμιλος κάνει χρήση ενός εξωτερικού Data Center σε χώρα της ΕΕ, με χρόνο recovery λιγότερο από μία ώρα.

Τα στελέχη μας και οι περισσότεροι από το κατώτερο προσωπικό κάνουν χρήση φορητών συσκευών, ώστε να μπορούν να εργάζονται όπου κι αν βρίσκονται και όλες τις ώρες τις ημέρας. Παράλληλα, το IT έχει εξασφαλίσει τη δυνατότητα απομακρυσμένης εργασίας μέσω Citrix σε όλους τους εργαζόμενους, οπότε όλες οι εργασίες μπορούν να πραγματοποιηθούν και από το σπίτι. Υπάρχουν φυσικά περιθώρια βελτίωσης και περαιτέρω αξιοποίησης του IT. Το επόμενο βήμα είναι η πλήρης αυτοματοποίηση των διαδικασιών αμφίπλευρης ενημέρωσης δεδομένων μεταξύ πλοίου – γραφείου, η επέκταση της χρήσης του Internet από τους ναυτικούς, αν είναι δυνατόν και δωρεάν, η εφαρμογή συστημάτων videoconference και στο πλοίο, η αξιοποίηση μετρήσεων και σημάτων από τα μηχανήματα του πλοίου και ιδιαίτερα την κύρια μηχανή. Αυτά είναι απλώς μερικές ιδέες.


«Γεφυρώντας» το χάσμα μεταξύ πλοίου και στεριάς

Δημήτρης Μακρής, IT Administrator, Andriaki Shipping Co. Ltd.

Οι προκλήσεις που δημιουργούνται σε καθημερινή βάση σε πλοία και γραφεία που διαχειρίζονται οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες απαιτούν, στις περισσότερες των περιπτώσεων, την άμεση προσοχή και την αποτελεσματική ανταπόκριση της διοίκησης και των επιμέρους διευθύνσεων μίας ναυτιλιακής εταιρείας. Η άκρως ανταγωνιστική φύση του συγκεκριμένου βιομηχανικού κλάδου παγκοσμίως, καθώς επίσης και η παρατεταμένη οικονομική πίεση που δέχονται οι ναυτιλιακές εταιρείες την τελευταία πενταετία, κυρίως λόγω συνεχιζόμενων γεωπολιτικών αλλαγών και δυσμενών οικονομικών δεικτών διεθνώς, καθιστούν περισσότερο από ποτέ, αναγκαία και απαραίτητη την εφαρμογή της επονομαζόμενης και «έξυπνης τεχνολογίας».

Ενα επίκαιρο παράδειγμα είναι η ταυτόχρονη χρήση ειδικών αισθητήρων συλλογής δεδομένων από μηχανήματα και αυτοματισμούς πάνω στο πλοίο, με «έξυπνο λογισμικό» που βοηθά στην ανάλυσή τους. Ο συνδυασμός των δύο μπορεί να εξοικονομήσει σημαντικά ποσά για τη ναυτιλιακή εταιρεία, σε τομείς όπως τα ναυτιλιακά καύσιμα, η προληπτική συντήρηση μηχανημάτων και αυτοματισμών ή, ακόμη καλύτερα, η αποφυγή μηχανολογικών ατυχημάτων ή μη αναγκαίων προληπτικών συντηρήσεων μηχανημάτων.

Τα περιθώρια βελτίωσης είναι σημαντικά καθώς, στο αμέσως προσεχές διάστημα, η χρήση έξυπνων εργαλείων λογισμικού, βέλτιστων πρακτικών και τεχνολογικών λύσεων θα συμβάλει αποτελεσματικά στη μέγιστη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού και της υλικοτεχνικής υποδομής εντός και εκτός πλοίου, στην προληπτική ιατρική φροντίδα των ναυτικών, άρα και στη βελτίωση του αισθήματος ασφάλειας που νοιώθουν όταν ταξιδεύουν και στη «γεφύρωση του χάσματος» μεταξύ πλοίου-στεριάς, μέσω σύγχρονων τηλεπικοινωνιακών λύσεων και οικονομικότερων προγραμμάτων παροχής δορυφορικού όγκου και χρόνου.

Σημαντικά, επίσης, συμβάλουν, στην εξοικονόμηση σημαντικών ποσών για λογαριασμό της εταιρείας, στη μέγιστη αποδοτικότητα των ναυτικών και στη βελτίωση του αισθήματος ασφάλειας πάνω στο πλοίο, ηλεκτρονικά εργαλεία όπως: Προγράμματα ηλεκτρονικών χαρτών, προγράμματα πρόβλεψης καιρικών συνθηκών, εφαρμογές χάραξης βέλτιστων θαλάσσιων διαδρομών σε συνάρτηση με επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα, συστήματα απομακρυσμένης αντιμετώπισης τεχνικών προβλημάτων και εργαλεία συνεχούς και ποιοτικής ναυτικής εκπαίδευσης των πληρωμάτων, μέσω εξειδικευμένων και επικαιροποιημένων ηλεκτρονικών εφαρμογών.

Δεν πρέπει, επίσης, να παραβλέπουμε την αναγκαιότητα παροχής φιλικών προς τον χρήστη εφαρμογών λογισμικού και αξιοποίησης επιχειρηματικών πόρων, την αναγκαιότητα ποιοτικής και αδιάλειπτης παροχής υπηρεσιών προς τις επιχειρησιακές μονάδες της εταιρείας, την εξασφάλιση της επιχειρησιακής συνέχειας της εταιρείας μέσω δοκιμασμένων σχεδίων εκτάκτου ανάγκης και, τέλος, την εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών και διεθνώς αναγνωρισμένων προτύπων, με μετρήσιμες τεκμηριωμένες διαδικασίες, αξιοποιήσιμους βασικούς δείκτες απόδοσης και ευέλικτες ροές εργασίας.


Οι τηλεπικοινωνίες έχουν προτεραιότητα

Θεμιστοκλής Σαρδής, IT Manager, Costamare Shipping Company S.A.

Η ναυτιλία είναι βάσει της φύσης της αναγκασμένη να λειτουργεί μέσα σε ένα διεθνές πολύπλοκο νομικό και κανονιστικό πλαίσιο, το οποίο είναι μάλιστα και συχνά μεταβαλλόμενο, καθώς νέοι κανονισμοί και απαιτήσεις δημιουργούνται συνεχώς. Βασικό, επίσης, χαρακτηριστικό είναι ότι τα κύρια assets των εταιρειών, τα πλοία, ταξιδεύουν ανά τον κόσμο, αυξάνοντας την πολυπλοκότητα παρακολούθησής τους. Ετσι, στην υιοθέτηση της τεχνολογίας πάντα πρώτη προτεραιότητα είναι οι τηλεπικοινωνίες, οι οποίες είναι ίσως και ο μόνος τομέας, στον οποίο όλες οι νέες τεχνολογίες υιοθετούνται άμεσα.

Επόμενος τομέας ενδιαφέροντος είναι συνήθως τα συστήματα διασφάλισης ποιότητας που να υποστηρίζουν τα πολλαπλά standards και κανονισμούς της βιομηχανίας (ISM, ISO 9001, ISO 14000, SOLAS, MLC 2006 κτλ). Υψηλή προτεραιότητα δίνουν οι εταιρείες και σε ship management software και εξειδικευμένα συστήματα ERP για τη διαχείριση των πλοίων. Σημειώνω εδώ ότι, έχοντας πρώτα δοκιμασθεί στη βιομηχανία έχουν αρχίσει να υιοθετούνται εξελιγμένα συστήματα συντήρησης όπως για παράδειγμα συστήματα CBM (Condition Based Maintenance), remote monitoring κ.λπ. Μεγάλη σημασία, τέλος, οφείλει να δώσει μια ναυτιλιακή στο κομμάτι της διαχείρισης προσωπικού, καθώς συχνά απασχολούνται εκατοντάδες ναυτικοί απ’ όλο τον κόσμο.

Εχοντας καλύψει τα παραπάνω, οι μεγάλες ναυτιλιακές έχουν αρχίσει τα τελευταία χρόνια να υλοποιούν λύσεις BPM, MIS και BI, προσδοκώντας στην ανάδειξη και βελτίωση των δεξιοτήτων τους και στη γρήγορη και σωστή λήψη αποφάσεων. Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να αναδεικνύεται και το κομμάτι του crew welfare. Οι ναυτικοί, πλέον, ζητούν να έχουν στο πλοίο τις ίδιες συνθήκες με τη στεριά, όπως πρόσβαση στο Internet, σε κινητά τηλέφωνα κ.λπ. Αυτές οι υπηρεσίες είναι πλέον εφικτές, αν και το κόστος είναι ακόμα υψηλό, και οφείλουν οι ναυτιλιακές να τις αξιολογήσουν.

Η εμπειρία στον χώρο έχει δείξει ότι οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες, πλην εξαιρέσεων, είναι συνήθως επιφυλακτικές στην υιοθέτηση τεχνολογικών καινοτομιών και γι αυτό θα τις κατέτασσα στους “late adopters”. Αυτό οφείλεται, κυρίως, στην άμεση εμπλοκή στη διοίκηση από την παλαιά γενιά παραδοσιακών πλοιοκτητών, οι οποίοι αντιμετώπιζαν πάντα την τεχνολογία σαν κέντρο κόστους και όχι σαν συγκριτικό πλεονέκτημα. Ομως, καθώς η νέα γενιά παίρνει τα ηνία, αυτό δείχνει να αλλάζει με ταχείς ρυθμούς δίνοντας νέα ώθηση και διασφαλίζοντας τη θέση της ελληνικής ναυτιλίας στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως. Στην εταιρεία μας έχουμε επενδύσει σημαντικά στην τεχνολογία.

Υπάρχει οργανωμένο τμήμα μηχανογράφησης από τις αρχές της δεκαετίας του ‘80 και ήδη από την δεκαετία του ‘90 είμαστε από τις πρώτες ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες που εγκατέστησαν ship management software, ενοποιώντας τα πλοία με το γραφείο. Μεγάλο μας πλεονέκτημα είναι η στρατηγική μας να συνδυάσουμε εφαρμογές και τεχνολογίες αγορασμένες από μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας του χώρου, με εσωτερικά αναπτυγμένες εφαρμογές. Ετσι, έχουμε καταφέρει να πετύχουμε την ολοκλήρωση όλων των εφαρμογών μέσω του Intranet της εταιρείας μας, το οποίο συνδυάζει όλα τα δεδομένα σε ΜΙS και ΒΙ reports, παρέχοντας άμεση πληροφόρηση, τόσο στην διοίκηση όσο και στα στελέχη της εταιρείας.

Επιπλέον, όταν αποφασίστηκε η εταιρεία να εισαχθεί στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, οι υποδομές μας ήταν έτοιμες και με ελάχιστες αλλαγές, κυρίως σε θέματα διαδικασιών, μπορέσαμε να καλύψουμε τις απαιτήσεις της αμερικανικής νομοθεσίας. Θεωρώντας το μοντέλο αυτό επιτυχημένο, σκοπεύουμε να συνεχίσουμε να το υποστηρίζουμε, υιοθετώντας τα πρότυπα της αγοράς, ανοιχτές αρχιτεκτονικές και τεχνολογίες και συνδυάζοντάς τις με εσωτερικά ανεπτυγμένες εφαρμογές και πάντα με την υποστήριξη των εξωτερικών συνεργατών μας.


Η ψηφιακή Ναυτιλία είναι αποτελεσματικότερη

Θεοφανώ Σωμαρίπα, Information Systems Analyst/Planning Coordinator, Cyprus Sealines

Μια σύγχρονη ναυτιλιακή εταιρεία χρειάζεται σήμερα να επενδύσει οπωσδήποτε σε τεχνολογίες αιχμής, όπως cloud, mobility, satellite communication, Ιnternet κ.λπ. Οπως γνωρίζετε, αυτές οι λύσεις υψηλής τεχνολογίας αποτελούν βασικό σύμμαχο τόσο για τον υπάλληλο που δουλεύει στο γραφείο, όσο και για τον ναυτικό που βρίσκεται στη μέση του ωκεανού. Η επικοινωνία και η μετάδοση της πληροφορίας πρέπει να είναι άμεση και γρήγορη. Ετσι, μπορούν να εκτελούνται εν πλω σημαντικές επιχειρησιακές εφαρμογές, διευκολύνοντας κρίσιμες επιχειρηματικές ναυτιλιακές εργασίες και διαδικασίες.

Το υψηλό μέχρι σήμερα κόστος των υφιστάμενων δορυφορικών τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, η επιφυλακτικότητα λόγω του χαμηλού επιπέδου πληροφόρησης και εκπαίδευσης, και κατ΄ επέκταση η μικρή αποδοχή των νέων τεχνολογιών και τα αβέβαια αποτελέσματα, τουλάχιστον στο αρχικό στάδιο, ως προς την ελάττωση του κόστους με την υιοθέτηση ηλεκτρονικών εφαρμογών, νομίζω έκαναν τις ναυτιλιακές εταιρείες να επενδύουν με φειδώ σε νέες τεχνολογικές εφαρμογές, εν καιρώ κρίσης.

Για να βελτιωθεί αυτή η κατάσταση πιστεύω ότι θα πρέπει να μειωθεί το ετήσιο λειτουργικό κόστος των υπηρεσιών, οι εταιρείες τεχνολογίας χρειάζεται να προσφέρουν standardized προϊόντα, αλλά και εξειδικευμένη εξυπηρέτηση και ασφάλεια. Η εταιρεία μας ακολουθεί μια στρατηγική με όραμα, έχοντας επενδύσει τόσο σε τεχνολογίες αιχμής όσο και την αξιοποίηση του ανθρωπινού δυναμικού της. Σκοπός μας είναι η διεύρυνση της χρήσης ηλεκτρονικών υπηρεσιών και εφαρμογών, καθώς και η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών.