Μπορεί η πορεία προς τη ψηφιακή διακυβέρνηση να έχει καθυστερήσει στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά το τελευταίο διάστημα κάποιοι έχουν πατήσει το γκάζι για να καλύψουν τη διαφορά.

Η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων έγινε πρόδρομος στην πορεία της χώρας προς την ψηφιακή διακυβέρνηση το 1996, οπότε και ξεκίνησε η υλοποίηση του έργου Taxis. Τα πλεονεκτήματα του έργου δεν έγιναν εμφανή εξαρχής, όπως άλλωστε συμβαίνει συχνά με καθετί καινούργιο που δέχεται σκληρή κριτική πριν προλάβει να ωριμάσει. Φυσικά και το έργο αντιμετώπισε εμπόδια στην υλοποίηση του, τα οποία είχαν σχέση με υποδομές, αλλά και την εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού που κλήθηκε να αξιοποιήσει τις υπηρεσίες του.

Σήμερα, το Taxisnet, το “παιδί” του Taxis, προσφέρει δεκάδες υπηρεσιές προς πολίτες και επιχειρήσεις, έχοντας ψηφιοποιήσει ένα μεγάλο ποσοστό διαδικασιών, μειώνοντας το χρόνο που θα αναλώνονταν στο παρελθόν για την ολοκλήρωση μιας εργασίας με τη φυσική παρουσία του πολίτη σε κάποια ΔΟΥ ή άλλο δημόσιο οργανισμό. Από το 1996 μέχρι σήμερα, η ΓΓΠΣ υλοποίησε και άλλα σημαντικά έργα, όπως η υποδομή που αξιοποιήθηκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες και συνεχίζει να αξιοποιείται σήμερα και το data center που φιλοξένησε εφαρμογές, οι οποίες παλαιότερα λειτουργούσαν σε διάσπαρτα πληροφοριακά συστήματα.

Το 2017 είναι η χρονιά που η ΓΓΠΣ κάνει το επόμενο σημαντικό στην πορεία της ψηφιακής διακυβέρνησης. Όλη η προσοχή αυτήν την περίοδο είναι στραμμένη στην υποδομή G-Cloud και τον ανασχεδιασμό του προσανατολισμού της ΓΓΠΣ από «μηχανογράφηση φορολογίας» σε ένα σύγχρονο Κέντρο Υπολογιστικών Υποδομών που παρέχει υπηρεσίες IaaS, PaaS και SaaS σε φορείς του Υπουργείου Οικονομικών και ευρύτερα στο Δημόσιο Τομέα.

Το G-Cloud ως μοναδικό σημείο συνάντησης και όχι μόνο
Η ολοκλήρωση του έργου G-Cloud έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία δύο κεντρικών υπολογιστικών κέντρων, ένα της ΚτΠ και ένα της ΓΓΠΣ. Τα δύο κέντρα παρέχουν υπολογιστική ισχύ και αποθηκευτικό χώρο για τις ανάγκες του συνόλου των υπηρεσιών που εντάσσονται ή θα ενταχθούν στο πλαίσιο της ψηφιακής διακυβέρνησης. Η μετάβαση των υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών στο G-Cloud έχει ήδη ξεκινήσει. Πολίτες και επιχειρήσεις μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτό το ενοποιημένο περιβάλλον μέσω της διαδικτυακής πύλης του Υπουργείου Οικονομικών, η οποία είναι διαθέσιμη από τον περασμένο Φεβρουάριο. Αν και για το χρήστη η εικόνα φαίνεται να είναι η ίδια με το παρελθόν, καθώς κάθε σύνδεσμος οδηγεί σε web sites που του είναι ήδη γνωστά, όπως το gsis.gr, στο παρασκήνιο αρκετές από τις υπηρεσίες αυτές στεγάζονται πλέον σε πιο ισχυρά και αξιόπιστα πληροφοριακά συστήματα.

Αυτή όμως είναι μόνο η αρχή. Το όραμα που θεμελίωσε την υλοποίηση του G-Cloud, όπως το περιγράφει ο Αρτέμης Βαλελής, Γενικός Διευθυντής Υποδομών Πληροφορικής της ΓΓΠΣ, είναι η σύνδεση σε αυτό όλων των ψηφιακών υπηρεσιών που θα διαμορφώσουν το μέλλον της ψηφιακής διακυβέρνησης. Πολίτες και επιχειρήσεις με ένα κωδικό ταυτοποίησης θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στο σύνολο των υπηρεσιών, οι οποίες επιπλέον θα συνεργάζονται και μεταξύ τους. Ειδικά αυτό το δεύτερο βήμα θα είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς θα απαλλάξει τον πολίτη από το να συλλέγει την πληροφορία που χρειάζεται μια υπηρεσία, δίνοντας απευθείας πρόσβαση στην υπηρεσία ώστε να ανακαλύψει τις πληροφορίες που απαιτούνται για να ολοκληρωθεί ένα αίτημα. Τα πρώτα δείγματα αυτής της αλληλεπίδρασης είναι ήδη ορατά. Τον περασμένο Αύγουστο, η ΓΓΠΣ σύναψε πρωτόκολλο συνεργασίας με το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας & Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ). Στο πλαίσιο της συνεργασίας προβλέπεται μεταξύ άλλων, η διάθεση πόρων του G-Cloud και η διάθεση τεχνογνωσίας της ΓΓΠΣ για τη διαλειτουργικότητα πληροφοριακών συστημάτων. Το νέο πρόγραμμα “Εξοικονομώ” θα είναι μεταξύ αυτών που θα αξιοποιήσουν τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων της ETEAN με το Taxisnet.

Επίσης στις αρχές Νοεμβρίου, ολοκληρώθηκε η μεταφορά του πληροφοριακού συστήματος “Διαύγεια” στις υποδομές του G-Cloud. Συνολικά, η ΓΓΠΣ διαλειτουργεί με 15 φορείς του Δημοσίου. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Α. Βαλελή, “Μόλις το 1% των δημοσίων φορέων διαλειτουργούν. Στο υπόλοιπο 99% ανήκουν υπηρεσίες μεγάλου φόρτου εργασιών, μεταξύ των οποίων και το Taxis, το οποίο είναι η επόμενη μεγάλη πρόκληση μετάβασης στο G-Cloud”.

Συμμετοχή της ΓΓΠΣ, όπου υπάρχει ανάγκη
Αν και το G-Cloud βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής της ΓΓΠΣ, οι πόροι της σε ανθρώπινο δυναμικό υψηλής κατάρτισης και σε υποδομές είναι διαθέσιμοι σε σημαντικά έργα ψηφιοποίησης υπηρεσιών. Σε αυτό το πλαίσιο περιλαμβάνεται η παράδοση σε λειτουργία του πληροφοριακού συστήματος για τη διαχείριση του Ιδιωτικού Χρέους γνωστό και ως OCW (Out-of-Court Workout), έργα που αφορούν επιχειρησιακούς τομείς του Υπουργείου Οικονομικών, όπως η Δημόσια Περιουσία, η εγκατάσταση ERP συστήματος, η περαιτέρω ανάπτυξη του Κέντρου Διαλειτουργικότητας και η αξιοποίηση υποδομών της ΓΓΠΣ για την παραγωγική λειτουργία των φορέων ελέγχου, “Πόθεν Έσχες” που λειτούργησε για πρώτη φορά φέτος με επιτυχία.


Το τελευταίο διάστημα πολλές δημόσιες ψηφιακές υπηρεσίες είναι προσβάσιμες με τα πιστοποιητικά του taxisnet. Σύμφωνα με τον Α. Βαλελή έχει πλέον ωριμάσει η επιλογή να οριστεί το taxisnet ως ο φορέας eID στην Ελλάδα, προκειμένου να διευκολυνθούν οι πολίτες στις ηλεκτρονικές συναλλαγές με το Δημόσιο. Για το σκοπό αυτό, υπάρχουν σε εξέλιξη συνεργασίες τόσο με το Υπουργείο Εσωτερικών όσο και με τα Υπουργεία Μεταρρύθμισης Δημόσιου Τομέα αλλά και Ψηφιακής Πολιτικής. Όπως γίνεται αντιληπτό στα data centers της ΓΓΠΣ και της ΚτΠ ΑΕ συγκεντρώνεται ήδη ένας τεράστιος όγκος προσωπικών δεδομένων, γεγονός που καθιστά την προστασία των συστημάτων αυτών εξαιρετικά κρίσιμη, ειδικά στο πλαίσιο του General Data Protection Regulation. Με πρωτοβουλία του αρμόδιου γραφείου έχει προταθεί και είναι σε διαδικασία έγκρισης σχετικό έργο, το οποίο θα είναι αρμοδιότητα της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Πολιτικής.

Η Εσθονία το έκανε, γιατί να μην μπορούμε και εμείς
Το e-estonia.com υποδέχεται τον επισκέπτη με το μήνυμα “we have built a digital society and so can you”. Πριν από δύο δεκαετίες, η Εσθονία ξεκίνησε να υλοποιεί το όραμα της για τη ψηφιακή διακυβέρνηση, έχοντας ελάχιστα ψηφιακά δεδομένα για τους πολίτες της, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού δεν είχε πρόσβαση στο Internet.

Η πορεία προς την σημερινή κατάσταση, όπου παραπάνω από 1.600 υπηρεσίες είναι διαθέσιμες στον πολίτη και όλοι οι δημόσιοι οργανισμοί της χώρας είναι διασυνδεδεμένοι, δεν ήταν ένας δρόμος χωρίς εμπόδια. Με τον Kristjan Vassil συναντηθήκαμε στο συνέδριο Nordic Digital Days 2016 στο ηλιόλουστο αλλά παγωμένο ανοιχτό αίθριο του ξενοδοχείου που λάμβανε χώρα το ICT Week. Ο Kristjan, με περηφάνια για το τελικό αποτέλεσμα, μας εξήγησε ότι όλα ξεκίνησαν από τη ψηφιοποίηση του φορολογικού συστήματος στην αρχή της νέας χιλιετίας. Σύμφωνα με τον ίδιο, καταλυτικό ρόλο στη μετέπειτα πορεία έπαιξε η πολιτική απόφαση για τη δημιουργία μοναδικής ψηφιακής ταυτότητας. Το 2015, περισσότεροι από 1,3 εκατομμύρια πολίτες είχαν πραγματοποιήσει μισό δισεκατομμύριο αλληλεπιδράσεις με το οικοσύστημα της ψηφιακής διακυβέρνησης. Η πρόβλεψη για το 2018 ήταν διπλασιασμός των αλληλεπιδράσεων και αύξηση 30% των ψηφιακών υπηρεσιών.

Σήμερα, η Εσθονία εξάγει
την τεχνογνωσία της και αυτό ακριβώς προωθεί το e-estonia.com Ομολογουμένως, το ελληνικό κράτος έχει μείνει πίσω σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, οι πιέσεις που προκύπτουν από την οικονομική κρίση, έχουν αναγκάσει τους διοικούντες να πατήσουν γκάζι, ώστε να καλύψουν το κενό που έχει δημιουργηθεί, με διπλό στόχο τη μείωση των εξόδων λειτουργίας του κρατικού μηχανισμού και τη βελτίωση στην εξυπηρέτηση των πολιτών.

Σύμφωνα με τον Α. Βαλελή, τα καύσιμα για αυτή την κούρσα ταχύτητας υπάρχουν. Παρά τις δυσκολίες, η ΓΓΠΣ εξασφαλίζει πόρους από το ΣΕΣ (2014-2020) καθώς και από το Εθνικό ΠΔΕ. Επιπλέον, εξετάζει τη συμμετοχή της και σε προγράμματα της ΕΕ απευθείας και ήδη συμμετέχει για την ηλεκτρονική τιμολόγηση στο πρόγραμμα Connecting Europe Facility (CEF).

Επομένως, οι παράγοντες που θα παίξουν καθοριστικό ρόλο, είναι η ευελιξία των δημόσιων φορέων που πρέπει να συνεργαστούν για τη διασύνδεση πληροφοριακών συστημάτων και ο τρόπος που οι αλλαγές θα γίνουν γνωστές στο ευρύ κοινό, το οποίο, όχι μάλλον αδικαιολόγητα, είναι δύσπιστο ως προς τις υποσχέσεις των κυβερνώντων.